[Nuôi biển] Những tỷ phú phút chốc sạt nghiệp do bão số 3 (bão Yagi)

Sau cơn bão số 3, xã Hoàng Tân – trung tâm nuôi trồng thủy sản của thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh – trở thành một cảnh tượng hoang tàn, đổ nát, với những người dân nuôi biển sống trong nỗi lo sợ.

Tại bến Giang, những ngày sau cơn bão số 3 khốc liệt, Trần Trọng Tuấn, một thanh niên tiên phong trong ngành nuôi biển ở xã Hoàng Tân, vẫn ngồi lặng lẽ giữa cảnh tượng xung quanh tan hoang, với nét mặt trống rỗng. Lồng bè nuôi thủy sản, nhà cửa và tàu thuyền đều bị bão tàn phá, trôi dạt theo dòng nước, chất thành đống cao như núi. Một số chiếc thuyền của người dân còn bị sóng đánh văng lên bờ, hư hỏng nặng nề.

Tuấn nói trong nước mắt: “Trước bão, em đã nhận cọc từ chủ hàng bên Trung Quốc cả tỷ đồng. Em tưởng chỉ vài ngày nữa sẽ có thể thu và chuyển cho họ, nào ngờ bão đã cuốn trôi tất cả, không còn gì cả.”

Mất sạch sành sanh chỉ trong chớp mắt

Từ trung tâm thị xã Quảng Yên, nhìn ra đảo Tuần Châu và vịnh Hạ Long, xã đảo Hoàng Tân nổi lên như một doi đất giữa biển Yên Lập và hòn Cái Bè. Với diện tích hơn 4.000ha, trong đó gần một nửa là mặt nước, người dân Hoàng Tân từ bao đời nay vẫn kiên cường bám biển, sinh sống nhờ vào nguồn lợi từ biển cả.

Dù đã quen với sóng gió và thiên tai, cơn bão tàn khốc vừa qua đã khiến hơn 1.000 hộ dân, gần 4.000 nhân khẩu, rơi vào tình trạng hoảng loạn. Một vùng biển, nơi được tỉnh Quảng Ninh quy hoạch bài bản và đang tiến hành các thủ tục cấp phép nuôi biển, đột ngột trở nên hoang tàn.

Ông Đàm Chí Thiết, cán bộ từ thị xã Quảng Yên được cử xuống làm Bí thư Đảng ủy xã Hoàng Tân, không khỏi bàng hoàng: “Bao năm nỗ lực của chính quyền và người dân giờ đây tan tành chỉ trong chốc lát.” Hơn 1.040 căn nhà bị tốc mái, trường học, trụ sở ủy ban và trung tâm văn hóa xã đều bị tàn phá. Thiệt hại nặng nề nhất rơi vào ngành nuôi trồng thủy sản, với 2.016 bè nuôi hàu và 36 đầm nuôi cá bị mất trắng, khu vực ngoài đê gần như sạt nghiệp hoàn toàn.

Đặc biệt, hơn 281 hộ nuôi hàu trong xã và các chủ nuôi từ nơi khác đã bị ảnh hưởng nặng nề. Vùng biển này, nhờ lợi thế cửa sông, diện tích rộng lớn và độ mặn lý tưởng, đã trở thành “mỏ vàng” cho nghề nuôi hàu trong hơn 10 năm qua. Nhiều gia đình đã trở nên khá giả, xây dựng nhà lầu, biệt thự, và mua sắm xe cộ nhờ vào nuôi trồng thủy sản. Năm này qua năm khác, họ mở rộng diện tích, đầu tư vào lồng bè và giống mới. Sổ đỏ và tài sản quý giá trong nhà đều được gửi ngân hàng để “tất tay với biển.”

>>> Xem thêm: Khôi phục nhanh chóng nuôi thủy sản lồng bè sau bão số 3 (bão Yagi)

Hậu quả sau cơn bão số 3

Khi cơn bão số 3 vừa tan, cán bộ xã cùng lực lượng cứu hộ đã đến từng hộ dân để hỗ trợ dọn dẹp cây cối, khắc phục nhà cửa. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều như mất hồn, tâm trí họ vẫn còn vướng mắc ngoài biển. Tất cả tài sản họ đầu tư đều nằm ở đó, giờ đây đã tan biến, vừa tiếc nuối vừa lo lắng về khả năng ngân hàng sẽ siết nợ, khiến không ai dám nghĩ về tương lai. Theo thống kê sơ bộ, cơn bão đã gây thiệt hại cho thị xã Quảng Yên hơn 2.305 tỷ đồng, trong đó thiệt hại tài sản của người dân chủ yếu đến từ nuôi trồng thủy sản, đạt gần 2.100 tỷ đồng.

Bí thư xã Hoàng Tân lo lắng, “Nếu không có chính sách giãn nợ, khoanh nợ cho người dân, chắc chắn phải mất hàng chục năm mới có thể phục hồi.”

Trong số các hộ dân nuôi biển bị ảnh hưởng nặng nề bởi bão tại xã Hoàng Tân, gia đình ông Trần Văn Hoan (64 tuổi) là một trong những người chịu thiệt hại lớn nhất. Suốt vài ngày sau bão, ông chỉ ngồi rít thuốc lá, đôi mắt vô hồn nhìn ra cửa như người mất trí.

Dù căn nhà đã mất mái, cây cối trong vườn bị bão quật ngã, ông cũng không còn tâm trí để dọn dẹp. Bà vợ thì liên tục khóc, rồi lăn ra ốm. Từ một gia đình khá giả bậc nhất xã, giờ đây không khí trong nhà luôn nặng nề như đám tang. Tất cả 80.000 dây hàu đại dương giờ chỉ còn là hình ảnh trong chiếc điện thoại mà ông Hoan chụp trước khi bão đến.

Mới đầu tháng 8, giọng ông Hoan nghẹn ngào: “Chủ hàng bên Trung Quốc đã đặt cọc 1 tỷ đồng cho 2 cặp bè nuôi hàu đại dương, hẹn giữa tháng 9 sẽ sang lấy về bán cho Tết Trung thu.” Ai ngờ cơn bão cuốn đi tất cả, không chỉ những bè đến tuổi xuất bán mà cả những bè mới thả và bè nuôi từ 1-2 năm cũng mất sạch. Tổng cộng 20 cặp bè và 32.000m² nuôi hàu đã tan biến theo sóng biển. Dù đã chuẩn bị tinh thần cho những thiệt hại do bão, nhưng không ai ngờ lại thiệt hại nặng nề đến vậy.

Ngay sau khi cơn bão quét qua, một số hộ nuôi trong hợp tác xã đã rủ nhau chạy xuồng ra khu vực nuôi ngoài khu Nhà Đèn để kiểm tra. Tuy nhiên, chỉ còn lại một màu trắng xóa. Hai ngày sau, họ vẫn không tìm thấy dấu vết gì, phải đến ngày thứ ba mới phát hiện một ít dây hàu còn sót lại, nhưng đã bị bão làm hỏng nặng, không thể cứu vãn.

Ông nuôi hàu thì hàu chết, ông nuôi cá thì cá cũng không còn. Xác cá và hàu chất đống dọc bãi bờ, bốc mùi tanh nồng nặc. Trong tâm trạng chán nản, họ lặng lẽ trở về. Nhưng vừa về đến nhà, điện thoại từ chủ hàng bên Trung Quốc liên tục gọi đến. Không biết là hỏi thăm hay đòi tiền, khiến họ cảm thấy rùng mình, đến giờ vẫn chưa dám nghe máy.

“Người dân Hoàng Tân nuôi hàu theo kiểu thả dây treo. Mỗi dây nặng khoảng 12kg, bán với giá 200 nghìn đồng. Gia đình tôi có 80.000 dây, thiệt hại hơn 16 tỷ đồng. Đau lòng nhất là năm nay hàu đẹp hơn năm ngoái, giá thấp nhất cũng khoảng 17 nghìn đồng/kg, tiền tỷ tưởng chừng chắc chắn trong tay giờ lại thành con nợ,” ông Hoan chia sẻ với vẻ chán nản.

Bảy thành viên khác trong Hợp tác xã nuôi trồng thủy sản Trần Huy cũng rơi vào tình cảnh tương tự, chỉ khác nhau ở mức thiệt hại. “Mấy tháng trước có người định bán, nhưng khi đó hàu đang đẹp, một cặp bè 1.600m² có thể bán được 600 – 700 triệu đồng. Nếu để thêm vài tháng, giá có thể lên tới 1 – 1,2 tỷ, ai cũng hy vọng, giờ thì mất trắng,” ông Nguyễn Văn Bình, một người nuôi hàu trong Hợp tác xã Trần Huy, nói với nỗi đau khổ.

Ông Bình ví thảm họa này như một cú đấm nốc ao khiến người nuôi biển ngã quỵ, giờ muốn đứng dậy cũng khó, chưa nói đến việc tái khởi nghiệp. Nuôi càng sớm, diện tích càng lớn, thiệt hại càng nặng. Mọi người vẫn nói “còn người còn của” để động viên nhau, nhưng chỉ những ai trải qua cảnh “trắng bãi” như người nuôi biển Hoàng Tân mới hiểu được cảm giác sống không bằng chết.

Thành viên của Hợp tác xã nuôi trồng thủy sản Trần Huy cũng không ngần ngại chia sẻ rằng gia đình họ hiện đang nợ ngân hàng hơn 5 tỷ đồng. Thiên tai đã đến, không chỉ riêng họ mà cả làng xã đều rơi vào cảnh sạt nghiệp.

>>> Xem thêm: [Hướng dẫn] Cách sát trùng chuồng trại chăn nuôi trọn bí quyết

Không dám nghĩ về ngày mai

Quay trở lại câu chuyện của Trần Trọng Tuấn, một thanh niên dám nghĩ dám làm tại xã Hoàng Tân. Tuấn là người đầu tiên thành lập doanh nghiệp nuôi biển quy mô lớn ở Hoàng Tân từ năm 2015. Trước khi bão số 3 ập đến, anh sở hữu 10 cặp bè hàu đại dương và tham gia quản lý 26 cặp bè cho hai doanh nghiệp khác tại khu vực Lạch Tượng.

Khi mở điện thoại cho tôi xem hình ảnh các cặp bè trước và sau bão, Tuấn thở dài: “Bây giờ nơi đây không khác gì một bãi chiến trường.” Hai công ty mà anh quản lý thiệt hại khoảng 30 tỷ đồng, trong khi cá nhân Tuấn mất khoảng 4-5 tỷ đồng. Bão số 3 đã nhanh chóng biến những “điển hình tiên tiến” thành con nợ chỉ trong chớp mắt.

“Tiền đầu tư nuôi biển chủ yếu vay từ họ hàng, và tất cả sổ đỏ của vợ chồng cùng nhà cửa của bố mẹ đều đã cầm cố ở ngân hàng. Giờ gặp bão, không biết đến bao giờ mới có thể ‘nhổ’ ra được,” anh Tuấn ngậm ngùi chia sẻ.

Không có thời gian để khóc than, Tuấn phải liên tục chạy xuồng ra Lạch Tượng. Bởi nơi đó, lồng bè và nhà nổi bị bão quật đổ, lẫn lộn không còn nhận ra được của ai. Thêm vào đó, nhiều kẻ xấu lợi dụng thiên tai để “hôi của”, tranh thủ vớt cá, hàu, và cắt phao, chiếm đoạt bè, tạo nên cảnh hỗn loạn. Các chủ lồng bè muốn thuê người giữ gìn tài sản cũng gặp khó khăn vì không còn tiền trả cho nhân công.

“Ông chủ giờ thành làm thuê, còn những người làm thuê lại có thể thành ông chủ khi vớt vát bè hàu, bè cá sau bão. Chỉ riêng việc câu cá song, cá chim, cá giò sổng ra từ khu nuôi lồng bè mỗi ngày cũng kiếm được hàng chục triệu đồng. Vì vậy, đứng ở Bến Giang lúc này, bạn sẽ thấy người khóc lóc, người thì cười ha hả, thật khó mà hình dung,” Tuấn cười chua chát.

>>> Xem thêm: 4 Lưu ý khi sử dụng men vi sinh trong nuôi trồng thủy sản

Cảnh ngộ tan nát sau bão

Cùng chung số phận “tan nát hết” với Trần Trọng Tuấn, nhiều thanh niên khởi nghiệp và các đại gia nuôi biển ở xã Hoàng Tân, Tân An, Hà An, cũng như các xã có diện tích nuôi trồng thủy sản lớn tại thị xã Quảng Yên, đang phải đối mặt với những thử thách khắc nghiệt. Những người tiên phong trong ngành nuôi biển chưa kịp hồi phục sau mất mát do bão, lại phải đối mặt với nạn “hôi của”. Theo Tuấn, ở một số vùng nuôi, thậm chí có tình trạng “dân xã hội” từ trên bờ kéo xuống, chiếm lồng bè và tài sản của người dân, tạo ra cảnh tranh cướp phức tạp.

Chiều tại Bến Giang, khu vực giáp ranh giữa xã Hoàng Tân, Tân An và Hiệp Hòa, tôi gặp một số ông bà già ngồi thất thần nhìn ra cửa biển. Con cái họ đang cố gắng vớt vát những gì còn lại, nhưng mọi nỗ lực dường như không đủ. “Nhà nào may mắn lắm thì còn một phần mười, còn đa số đã mất trắng,” ông Đinh Văn Bảo (75 tuổi), người ở thôn 6 xã Hiệp Hòa, nhận định.

Gia đình ông Bảo, như nhiều gia đình khác, đã có 2-3 thế hệ cùng nuôi biển. Vốn đầu tư thì ít cũng từ 700 triệu đến 1 tỷ đồng, còn nhiều thì từ 5-7 tỷ đồng. Lẽ ra, lồng bè nuôi cá song và cá chim của gia đình ông ở gần khu vực đầm sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Nhưng cơn bão quá mạnh, gió quật lồng bè hàu từ ngoài vịnh, chất đống lên cả khu nuôi cá và nhà nổi, khiến ông mất trắng gần 2 tỷ đồng.

“Cả đời tôi chưa thấy cơn bão nào khủng khiếp như vậy. Mình đã lớn tuổi, hiện vẫn còn nợ ngân hàng hơn nửa tỷ, cũng đành chấp nhận. Còn các con, không biết khi nào chúng mới có thể gượng dậy,” ông lão 75 tuổi nói, mắt ngấn lệ.

Nguồn: 

Báo Nông nghiệp Việt Nam.

Bài viết liên quan

Khôi phục nhanh chóng nuôi thủy sản lồng bè sau bão số 3 (bão Yagi) [Hướng dẫn] Cách sát trùng chuồng trại chăn nuôi trọn bí quyết Những điều cần biết về KMNo4 Thuốc tím / Kali Pemanganat Khai Nhật bắt tay hợp tác cùng “ông lớn” Tập đoàn Thủy sản Minh Phú Hướng dẫn cách nuôi lươn công nghiệp kết hợp cho ăn Artemia Mỹ