Tiêu thụ tôm chân trắng giảm, tôm hùm tăng tại Trung Quốc

Cập nhật: 07 Tháng 3, 2025

Sau khi giảm trong quý II/2024, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông đã phục hồi mạnh mẽ trong quý III và IV. Đặc biệt, trong quý IV/2024, xuất khẩu tôm sang thị trường này đã tăng 69%, đạt 258 triệu USD. Tổng xuất khẩu tôm trong năm 2024 sang thị trường này đạt 843 triệu USD, tăng 39% so với năm 2023. Nhờ vào sự tăng trưởng ấn tượng này, Trung Quốc và Hồng Kông đã vượt qua Mỹ, trở thành thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam.

Nguồn cung tôm tại Trung Quốc đã giảm do ảnh hưởng của thời tiết bất lợi, trong khi Ecuador cũng giảm xuất khẩu sang Trung Quốc trong năm 2024. Để thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng, Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp, điều này đã hỗ trợ cho hoạt động xuất khẩu tôm của Việt Nam vào thị trường này.

Trong nửa đầu tháng 1/2025, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ, với mức tăng 191% so với cùng kỳ năm 2024, đạt hơn 51 triệu USD.

Mục lục

Tăng trưởng xuất khẩu tôm hùm Việt Nam sang Trung Quốc

Năm 2024, trong cơ cấu sản phẩm tôm Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc và Hồng Kông, tôm loại khác chiếm tỷ trọng cao nhất với 51,7%, nhờ vào sự tăng trưởng đáng kể trong nhập khẩu tôm hùm từ Việt Nam. Tiếp theo, tôm chân trắng chiếm 36,1% và tôm sú chiếm 12,2% tỷ trọng.

Xuất khẩu tôm sú sang Trung Quốc giảm mạnh hơn so với tôm chân trắng. Các sản phẩm chế biến từ tôm sú và tôm chân trắng cũng có xu hướng giảm mạnh hơn so với các sản phẩm tươi/sống/đông lạnh, trong đó xuất khẩu tôm sú chế biến giảm mạnh nhất tới 44%.

Trong khi đó, xuất khẩu tôm loại khác đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ với mức tăng 174%. Cụ thể, tôm khác chế biến tăng 199%, còn tôm khác sống/tươi/đông lạnh tăng 185%. Trong nhóm sản phẩm này, chủ yếu là các mặt hàng tôm hùm, như tôm hùm đá sống. Xuất khẩu tôm hùm Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh trong năm 2024, hiện Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất tôm hùm của Việt Nam, chiếm tới 98-99%.

tom-chan-trang (1) — Tăng trưởng xuất khẩu tôm hùm Việt Nam sang Trung Quốc. (Ảnh: Báo Việt Nam Plus)

>>> Xem thêm: Tất tần tật nguyên nhân tôm búng, tôm xoay vòng bất thường

Trung Quốc giảm xu hướng nhập khẩu tôm chân trắng

Theo báo cáo từ ITC, tổng giá trị nhập khẩu tôm của Trung Quốc trong năm 2024 đạt 6,8 tỷ USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi nhập khẩu từ Việt Nam tăng, thì nhập khẩu từ các nguồn cung khác lại có xu hướng giảm.

Về cơ cấu sản phẩm nhập khẩu, tôm hùm đá cùng các loại tôm biển khác là nhóm sản phẩm đứng thứ hai về giá trị nhập khẩu vào Trung Quốc, ghi nhận mức tăng 39% so với năm 2023. Ngược lại, các sản phẩm tôm nước ấm, trong đó có tôm chân trắng đông lạnh, lại cho thấy sự sụt giảm đáng kể.

Ecuador, đối thủ cạnh tranh chính với tôm Việt Nam tại thị trường Trung Quốc, chủ yếu cung cấp tôm chân trắng và cũng ghi nhận sự giảm sút trong giá trị xuất khẩu tôm sang Trung Quốc trong năm 2024. Cụ thể, xuất khẩu tôm của Ecuador sang Trung Quốc đạt khoảng 3 tỷ USD, giảm 14% so với năm 2023. Tương tự, xuất khẩu tôm chân trắng của Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông cũng giảm 5%, đạt gần 305 triệu USD.

tom-chan-trang — Trung Quốc giảm xu hướng nhập khẩu tôm chân trắng. (Ảnh: VASEP – Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam)

>>> Xem thêm: 3 Nguyên nhân phổ biến nào gây bệnh đốm trắng trên tôm?

Nguyên nhân giảm tiêu thụ tôm chân trắng tại Trung Quốc

Tại Trung Quốc, thị trường tôm chân trắng không có dấu hiệu phục hồi gần Tết Nguyên đán, giá cả tiếp tục giảm. Nguyên nhân chính không phải do cung vượt cầu, mà là do khả năng tiêu thụ của tầng lớp trung lưu đã suy giảm đáng kể.

Tôm chân trắng từng là món ăn phổ biến trên bàn tiệc của tầng lớp trung lưu, được ưa chuộng nhờ giá cả hợp lý và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, khi tăng trưởng kinh tế chậm lại, thu nhập giảm, và chi phí sinh hoạt tăng, người tiêu dùng dần chuyển sang chú trọng vào hiệu quả chi phí. Protein từ thủy sản đang chuyển từ “ưu tiên” sang “lựa chọn”, khiến tôm chân trắng trở thành sản phẩm nhạy cảm với giá cả và chịu ảnh hưởng nặng nề từ sự suy giảm nhu cầu.

Xu hướng giảm tiêu thụ càng rõ nét ở các thành phố lớn, nơi mà nhu cầu thực phẩm đã trở lại mức hợp lý. Thịt với giá cả phải chăng và dễ bảo quản đang trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhiều gia đình. Đặc biệt, trong phân khúc trung cấp và bình dân, tôm chân trắng đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các mặt hàng thủy sản cao cấp như tôm hùm, cá hồi hay cua hoàng đế. Mức tiêu thụ của người giàu vẫn tương đối ổn định.

Sự sụt giảm trong thị trường tôm chân trắng không phải là hiện tượng đơn lẻ mà phản ánh tình trạng dễ bị tổn thương của thị trường hàng tiêu dùng bình dân dưới áp lực kinh tế tại Trung Quốc. Các doanh nghiệp xuất khẩu tôm cần tiếp tục phát huy thế mạnh xuất khẩu tôm hùm, đồng thời đẩy mạnh quảng bá và tiếp thị, đưa ra các giải pháp hấp dẫn để kích thích nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm truyền thống như tôm chân trắng và tôm sú tại thị trường này.

Nguồn:

VASEP – Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam

>>> Xem thêm: Bệnh đầu vàng trên tôm có biểu hiện gì? Có trị được không?