Cách phân biệt tôm chết do khí độc và do vi khuẩn, virus

Cập nhật: 11 Tháng 9, 2025

Tình trạng tôm chết không rõ nguyên nhân luôn là mối bận tâm lớn của bà con nuôi tôm. Để có thể áp dụng biện pháp xử lý hiệu quả, trước tiên, bà con cần xác định rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này, liệu có phải do khí độc hay do các tác nhân như virus, vi khuẩn. Sau đây là những dấu hiệu giúp bà con nắm rõ hai nguyên nhân khiến tôm chết chính xác.

Mục lục

Biểu hiện tôm chết do khí độc

Các loại khí độc trong ao nuôi như amoniac (NH3), nitrit (NO2-), và hydro sulfua (H2S), có thể hình thành do sự tích tụ chất thải hữu cơ, tảo chết hoặc phân hủy thức ăn thừa. Khi nồng độ khí độc vượt mức cho phép, tôm sẽ bị ảnh hưởng và có những dấu hiệu như sau:

Tôm mất màu sắc tự nhiên: Tôm nhiễm khí độc thường có vỏ xỉn màu, phần đầu sẫm màu do tích tụ độc tố.
Mang tôm đổi màu sang đen hoặc nâu: Ao nuôi nhiễm H2S sẽ khiến mang tôm bị đổi màu do phản ứng hóa học giữa khí độc và mô mang.
Tôm nổi đầu, bơi lờ đờ hoặc nhảy khỏi mặt nước: Đây là biểu hiện phổ biến khi lượng oxy hòa tan trong nước thấp và khí độc gia tăng.
Tôm chết rải rác, không đồng loạt: Trong tình trạng bị khí độc, tôm thường chết từ từ, bắt đầu từ những con yếu nhất trong đàn.
Không có dấu hiệu bệnh lý rõ ràng: Khi kiểm tra, cơ quan nội tạng thường không có biểu hiện bất thường như viêm hay hoại tử.

Khi phát hiện tôm chết do khí độc, bà con cần nhanh chóng kiểm tra các chỉ số nước. Đặc biệt là hàm lượng NH3, NO2-, H2S, và mức oxy hòa tan. Cần thực hiện tăng sục khí, thay nước, bổ sung vi sinh để xử lý đáy ao và kiểm soát lượng thức ăn nhằm giảm bớt nguồn sinh khí độc.

tom-chet (2) — Biểu hiện tôm chết do khí độc có sự thay đổi ở vỏ tôm. (Ảnh sưu tầm)

>>> Xem thêm: [Giải đáp] Cách diệt khuẩn nước ao nuôi nào hiệu quả nhất hiện nay?

Biểu hiện tôm chết do virus, vi khuẩn

Virus và vi khuẩn gây bệnh là nguyên nhân chính dẫn đến dịch bệnh trong ao tôm, gây thiệt hại nghiêm trọng trong thời gian ngắn. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp:

Tôm chết hàng loạt trong thời gian ngắn: Tốc độ lây lan nhanh là đặc điểm quan trọng của bệnh do virus hoặc vi khuẩn. Nếu tỷ lệ chết tăng cao trong vài ngày, có khả năng ao nuôi đã bị nhiễm bệnh.
Xuất hiện vết loét trên vỏ và cơ thể: Một số bệnh do vi khuẩn như bệnh hoại tử gan tụy (EMS) và bệnh phát sáng do Vibrio có thể gây tổn thương trên vỏ và mô cơ của tôm.
Gan tụy teo nhỏ, hoại tử, biến màu: Khi kiểm tra, nếu gan tụy bị teo nhỏ, chuyển màu đen hoặc vàng nhạt, có dấu hiệu hoại tử, có thể là biểu hiện của bệnh EMS hoặc các bệnh liên quan đến vi khuẩn Vibrio.
Tôm bơi yếu, không phản ứng khi bị kích thích: Trước khi chết, tôm thường có dấu hiệu mệt mỏi, chậm chạp và phản xạ kém.
Màu sắc tôm bất thường: Với bệnh do virus như đốm trắng (WSSV), tôm có thể xuất hiện các đốm trắng trên vỏ. Nếu bị bệnh do vi khuẩn, màu sắc tôm có thể nhạt hơn bình thường.
Ruột tôm rỗng, dạ dày không có thức ăn: Khi nhiễm virus hoặc vi khuẩn, tôm thường bỏ ăn trước khi chết, dẫn đến ruột tôm rỗng hoàn toàn.
Nước ao có sự thay đổi bất thường: Khi tôm bệnh, nước ao thường có màu sẫm hơn và có thể phát sáng vào ban đêm do vi khuẩn Vibrio.

Khi phát hiện tôm chết do virus hoặc vi khuẩn, bà con cần nhanh chóng cách ly ao nhiễm bệnh, giảm mật độ cho ăn để giảm lây lan, dùng chế phẩm sinh học để ổn định môi trường nước, và tham khảo ý kiến chuyên gia về cách điều trị.

tom-chet (3) — Biểu hiện tôm chết do virus, vi khuẩn ở gan tụy của tôm. (Ảnh sưu tầm)

>>> Xem thêm: Bí quyết diệt khuẩn ao nuôi tôm “bách phát bách trúng”

Cách kiểm tra và xác định lý do tôm chết bất thường

tom-chet (1) — Làm cách nào để nhận biết tôm chết do khí độc hay do vi khuẩn, virus. (Ảnh sưu tầm)

Để xác định đúng nguyên nhân gây chết tôm, bà con cần áp dụng nhiều phương pháp kết hợp:

Quan sát biểu hiện bên ngoài: Kiểm tra hình dáng, màu sắc, hoạt động của tôm.
Mổ tôm để kiểm tra nội tạng: Đặc biệt là gan tụy, ruột và mang tôm để biết dấu hiệu bệnh lý.
Kiểm tra nước ao: Đo lường các chỉ số NH3, NO2-, H2S và oxy hòa tan để loại bỏ khả năng khí độc.
Sử dụng xét nghiệm PCR hoặc kiểm tra vi khuẩn: Nếu nghi ngờ tôm bị bệnh do virus hoặc vi khuẩn, bà con có thể gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm PCR, giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh.

Việc nhận biết tôm chết do khí độc và do virus, vi khuẩn là cực kỳ quan trọng để có hướng xử lý phù hợp. Nếu tôm chết rải rác, có dấu hiệu nổi đầu, mang đen và không có tổn thương nội tạng nghiêm trọng, khả năng cao là do khí độc. Ngược lại, nếu tôm chết hàng loạt, có biểu hiện bệnh lý rõ ràng như loét vỏ, ruột rỗng, gan tụy teo hoặc hoại tử, nguyên nhân có thể do virus hoặc vi khuẩn. Bà con cần chủ động theo dõi tình trạng ao nuôi, kiểm tra định kỳ các chỉ số nước và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để hạn chế thiệt hại.

>>> Xem thêm: Chlorine là gì? Sử dụng chlorine khử khuẩn có lợi và hại gì?

Kết luận

Việc phân biệt nguyên nhân gây chết tôm giữa khí độc và bệnh do virus, vi khuẩn là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe đàn tôm và giảm thiểu thiệt hại cho người nuôi. Bằng cách nắm rõ các biểu hiện và thực hiện các biện pháp kiểm tra, bà con có thể nhanh chóng xác định tình trạng ao nuôi và áp dụng những giải pháp phù hợp. Bà con luôn chủ động theo dõi môi trường nuôi tôm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết, như kiểm tra định kỳ các chỉ số nước, điều chỉnh thức ăn và sử dụng chế phẩm sinh học, nhằm duy trì hệ sinh thái ổn định và khỏe mạnh cho tôm. Sự chủ động và kiến thức trong việc chăm sóc sẽ giúp bà con hạn chế rủi ro và nâng cao hiệu quả nuôi trồng.

Trong trường hợp cần đến các giải pháp xử lý nước cho ao nuôi, bà con liên hệ đến Hotline 0965.025.702 để được Khai Nhật tư vấn sản phẩm phù hợp với ao nuôi của bà con nhé

Lý do bà con nên mua hàng tại Khai Nhật: