Top 10+ bệnh thường gặp trên tôm nuôi – Bí Kíp nhận biết chính xác

“Nuôi tôm mà không biết bệnh, như đi đêm không đèn” – câu nói quen thuộc của các anh em nuôi tôm miền Tây sông nước

Ngành nuôi tôm Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt tại các vùng đồng bằng sông Cửu Long và ven biển. Tuy nhiên, các bệnh trên tôm nuôi vẫn là “cơn ác mộng” khiến nhiều bà con mất trắng cả vụ mùa. Nên bài viết này sẽ giúp anh em nông dân hiểu rõ về các bệnh trên tôm thường gặp, cách nhận biết sớm và phương pháp phòng trị hiệu quả nhất.

Tại Sao Cần Hiểu Biết Về Các Bệnh Trên Tôm?

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, hàng năm Việt Nam thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng do bệnh tật trên tôm nuôi. Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, việc nắm vững kiến thức về các loại bệnh thường gặp ở tôm không chỉ giúp bà con bảo vệ đàn tôm mà còn đảm bảo thu nhập ổn định.

Tổng hợp 10 loại bệnh phân trắng trên tôm hiện nay

1. Bệnh phân trắng trên tôm (WFD/WFS) – “Thủ Phạm” Gây Thiệt Hại Lớn Nhất cho bà con

Nguyên nhân gây bệnh

Mặc dù nguyên nhân gây bệnh phân trắng chưa được xác định, nhưng có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tôm bị bệnh phân trắng do:

• Vi khuẩn Vibrio “hung hăng” phát triển trong môi trường nước ô nhiễm
• Trùng hai tế bào (Gregarine) ký sinh trong ruột tôm
• Ký sinh trùng Vermiform làm tổn thương hệ tiêu hóa

Dấu hiệu nhận biết

Tôm bị bệnh sẽ có những dấu hiệu sau:

• Sợi phân màu vàng nhạt, không còn màu nâu tự nhiên
• Gan tụy teo nhỏ, mềm nhũn khi sờ vào
• Vỏ tôm mềm bất thường
• Tôm bơi lờ đờ, không còn nhanh nhẹn như bình thường
  

Xem thêm: 5 Nguyên nhân chính gây bệnh phân trắng trên tôm

Cách phòng trị bệnh

Trong mùa nắng nóng, bà con nên:

• Giảm mật độ nuôi trong mùa nóng để hạn chế vi khuẩn Vibrio
• Sử dụng chế phẩm sinh học Bacillus Subtilis để cân bằng vi sinh
• Thường xuyên kiểm tra chất lượng nước và vệ sinh ao nuôi

 

2. Bệnh đốm trắng (WSD)

Nguyên nhân gây bệnh đốm trắng

Bệnh đốm trắng trên tôm thẻ chân trắng có thể do ba nguyên nhân chính:

1. Virus White Spot Syndrome Virus (WSSV).
   – Đốm trắng nhiều, kích thước 0,5-2,0mm
   – Tôm hoạt động kém, ăn nhiều rồi đột ngột ngừng ăn
   – Tỷ lệ chết cao, lây lan nhanh chóng
   
2. Vi khuẩn Bacterial White Spot Syndrome (BWSS).
   – Tôm vẫn hoạt động bình thường ban đầu
   – Đốm trắng có thể mất sau khi lột vỏ
   – Khi nặng: chậm lớn, chết rải rác hoặc hàng loạt
   
3. Môi trường nước ao có nồng độ Ca2+ và Mg2+ cao. Khi tôm hấp thu quá nhiều Ca2+ và Mg2+, các đốm trắng sẽ xuất hiện trên vỏ tôm.
   – Đốm ở vỏ đầu ngực và sống lưng
   – Tôm vẫn khỏe, chỉ sinh trưởng hơi chậm
   

Dấu hiệu nhận biết đốm trắng

• Do virus: Số lượng đốm trắng nhiều, kích thước từ 0,5 – 2,0mm xuất hiện bên trong vỏ tôm. Tôm bệnh sẽ hoạt động kém, ăn nhiều đột ngột rồi sau đó bỏ ăn và trở nên lờ đờ.

• Do vi khuẩn: Tôm mới mắc bệnh vẫn hoạt động, ăn mồi và lột vỏ. Đôi khi, các đốm trắng mất đi sau khi tôm lột vỏ. Khi nhiễm nặng, tôm lột vỏ chậm, chậm lớn và chết rải rác và cũng có thể chết hàng loạt. Các đốm trắng có hình tròn, nhỏ và mờ đục, xuất hiện khắp cơ thể tôm.

• Do môi trường: Tôm bị bệnh đốm trắng có các đốm ở vỏ đầu ngực hoặc phần vỏ ở sống lưng nhưng vẫn khỏe mạnh, chỉ có sinh trưởng hơi chậm.

>>>Xem thêm: Làm thế nào để xử lý bệnh đốm trắng trên tôm dứt điểm?

3. Bệnh hoại tử gan tụy do vi khuẩn (NHPB)/bệnh đốm đen

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh này do vi khuẩn NHPB (Necrotizing Hepatopancreatitis Bacterium) gây ra, khác biệt hoàn toàn so với bệnh hoại tử gan tụy cấp tính EMS AHPNS.

Dấu hiệu nhận biết

Tôm mắc bệnh sẽ xuất hiện như sau:

• Nhiều đốm đen nhỏ hoặc mảng lớn trên thân tôm
• Mang có màu tối hoặc đen
• Đuôi mỏng, râu bị mòn hoặc cụt

Cách phòng trị bệnh

Sử dụng các biện pháp phòng bệnh chung đối với bệnh do vi khuẩn:

• Khử khuẩn triệt để khi cải tạo ao
• Kiểm tra chất lượng tôm giống bằng kỹ thuật PCR
• Đánh giá mật độ vi khuẩn gây bệnh định kỳ

4. Hội chứng tôm chết sớm (EMS/AHPND)

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh này do vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus có độc lực cao gây ra.

Dấu hiệu nhận biết tôm chết sớm

• Gan tụy teo lại, màu nhợt nhạt
• Ruột trống rỗng hoặc bị đứt đoạn
• Tôm chết hàng loạt trong thời gian ngắn

Cách phòng trị bệnh

• Kiểm tra mật độ vi khuẩn Vibrio trong nước và đất
• Nuôi kết hợp cá rô phi để tạo quần thể vi sinh cân bằng

Xem thêm: Bệnh EMS trên tôm là gì? Đừng bỏ qua nếu không muốn tôm bệnh

5. Bệnh tôm phát sáng (Luminous Vibriosis)

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh tôm phát sáng do vi khuẩn Vibrio, đặc biệt là Vibrio Harveyi gây ra. Vi khuẩn này phát sáng trong gan tôm nhờ chất Luciferase.

Dấu hiệu nhận biết khi tôm phát sáng

• Tôm phát sáng trong bóng tối
• Ngừng ăn và chết rải rác
• Gan tôm có vi khuẩn phát quang

Hướng dẫn phòng bệnh phát sáng ở tôm

• Đối với trại tôm giống: Bà con cần diệt khuẩn dụng cụ sản xuất và nước ao tôm giống bằng dung dịch chlorine, UV, hoặc thuốc tím.
• Đối với lựa chọn tôm giống: Chọn tôm giống có nguồn gốc uy tín, đảm bảo không nhiễm bệnh và vi khuẩn. Thả nuôi tôm giống với mật độ thích hợp.
• Chuẩn bị ao nuôi: Vệ sinh sạch ao, nạo vét bùn, bón vôi bột và phơi ao. Loại bỏ các loài cá tạp, hạn chế ốc, cua, còng. Bà con dùng men vi sinh nhằm cải tạo đáy ao, xử lý nước hằng ngày trước khi thả tôm.

6. Bệnh Taura trên tôm

Nguyên nhân gây bệnh

Do virus Taura Syndrome Virus (TSV) gây ra.

Dấu hiệu nhận biết

Tôm mắc bệnh có màu đỏ nhạt, đặc biệt là phần đuôi, vỏ mềm và ruột rỗng. Hội chứng này gây chết tôm với tỷ lệ cao và lây lan nhanh.

Cách phòng trị bệnh

Áp dụng cách phòng bệnh tổng hợp. Chọn tôm giống không có mầm bệnh qua kiểm tra PCR hoặc chọn tôm giống không nhiễm bệnh SPF (Specific Pathogen Free).

7. Bệnh đầu vàng (YHV)

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh do phức hợp của virus gây bệnh đầu vàng (Yellow Head Virus – YHV) và virus gây hội chứng liên quan đến mang (Gill-Associated Virus – GAV) gây ra. Hiện nay, YHV đã được phân thành 6 kiểu gen khác nhau.

Dấu hiệu nhận biết

Tôm nhiễm bệnh có mang màu vàng hoặc nâu, đầu ngực vàng, toàn thân nhợt nhạt. Tuyến tiêu hóa sưng to, dẫn đến hiện tượng đầu có màu vàng.

Cách phòng trị bệnh

Chọn lọc và kiểm tra kỹ lưỡng con giống để đảm bảo không nhiễm bệnh trước khi thả nuôi. Bà con luôn chú ý đến chất lượng nước và môi trường nuôi tôm.

8. Bệnh hoại tử cơ, đục cơ, trắng đuôi

Nguyên nhân gây bệnh

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh đục cơ trên tôm thẻ chân trắng có thể do tôm nhiễm vi bào tử trùng (Microsporidian), virus (như IMNV, PvNV), hoặc vi khuẩn thuộc nhóm Vibrio. Bệnh trắng đuôi do vi khuẩn Vibrio Harveyi còn được gọi là “bệnh trắng đuôi do vi khuẩn” (BWTD – Bacteria White Tail Disease).

Dấu hiệu nhận biết

Tôm bị bệnh sẽ có phần cơ ở các đốt, cơ đuôi hoặc toàn thân chuyển sang màu trắng hoặc đục và xuất hiện dấu hiệu hoại tử.

• Cong thân và đục cơ

Khi kiểm tra tôm vào những lúc nhiệt độ cao, tôm có thể nhảy và búng mạnh dẫn đến tình trạng cong thân. Sau khi thả lại ao, những con tôm này không thể tự duỗi thẳng và sẽ chết.

• Đục cơ do hàm lượng oxy thấp

Nếu ao nuôi không có đủ dàn quạt nước, hàm lượng oxy trong nước sẽ thấp. Khi oxy giảm, phần mô cơ của tôm sẽ trở nên trắng đục.

Cách phòng trị bệnh

Hiện chưa có phương pháp chữa trị hiệu quả cho bệnh này, nên việc phòng bệnh tổng hợp là cần thiết. Cần chú ý đến các nguyên nhân chủ quan gây bệnh và thực hiện các biện pháp hạn chế.

9. Bệnh hoại tử bộ phận tạo máu và bộ phận lập biểu mô

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh này do vi rút Infectious Hypodermal và Hematopoietic Necrosis Virus (IHHNV) gây ra.

Dấu hiệu nhận biết

Tôm bệnh có tốc độ tăng trưởng giảm từ 10 – 30%, các phần phụ ở đầu ngực biến dạng, vỏ trở nên thô ráp và râu bị quăn, dẫn đến tình trạng còi cọc.

Cách phòng trị bệnh

Tiệt trùng trứng và ấu trùng là biện pháp hiệu quả để phòng bệnh tại các trại sản xuất giống.

10. Bệnh đen mang (Black Gill Disease)

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh đen mang ở tôm có thể bởi thiếu axit ascorbic trong chế độ ăn của tôm, cũng như do ô nhiễm nước bởi các chất như cadmium, đồng, dầu, amoniac và nitrat. Tải trọng hữu cơ cao, bao gồm thức ăn dư thừa hoặc mảnh vụn trong khu vực, cũng có thể gây ra bệnh này do hàm lượng nitơ cao gây độc cho tôm.

Dấu hiệu nhận biết

Bệnh gây đổi màu ở mang tôm, chán ăn, khó thở và dẫn đến chết.

Cách phòng trị bệnh

Bà con không bao giờ cho tôm ăn quá nhiều, luôn giữ khu vực nuôi sạch sẽ để tạo môi trường thuận lợi cho tôm phát triển.

>>> Xem thêm: Bệnh về tôm TPD là gì? Sự thật về bệnh TPD khiến bà con “bật ngửa”

Bí Quyết Phòng Ngừa Bệnh Tôm Hiệu Quả – Kinh Nghiệm Thực Chiến

Các bệnh trên tôm hiện chưa có thuốc điều trị dứt điểm. Do đó, bà con cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ đầu vụ nuôi để phòng dịch bệnh và tăng năng suất hiệu quả. Bà con có thể tìm hiểu thêm những giải pháp sau đây:

Chọn con giống tốt

Mầm bệnh có thể có từ tôm giống và bùng phát sau khi thả nuôi. Vì vậy, bà con cần chọn giống khỏe mạnh từ các cơ sở uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, và chứng chỉ sạch bệnh như: bệnh đốm trắng, bệnh đầu vàng, bệnh gan tụy trên tôm, bệnh đường ruột ở tôm…

Nhiều bà con đã lựa chọn và chọn lọc ra các tiêu chí để chọn con giống như:

• Nguồn gốc rõ ràng từ cơ sở uy tín
• Có chứng chỉ PCR kiểm tra bệnh
• Tôm con khỏe mạnh, nhanh nhẹn
• Không mang virus WSSV, YHV, TSV, IHHNV

“Giống tốt nửa vời thành công” – đây là kinh nghiệm xương máu của các lão làng nuôi tôm.

Cải tạo ao trước/sau từng vụ nuôi

Đối với ao bạt, bà con nên:

• Rửa sạch bằng dung dịch Chlorine
• Khử khuẩn bằng tia UV hoặc thuốc tím
• Loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn, virus từ vụ trước

Đối với ao đất, bà con nên:

• Nạo vét bùn đáy triệt để
• Rải vôi bột 5-7 ngày trước khi cấp nước
• Phơi ao để tiêu diệt mầm bệnh

Quản lý mật độ nuôi

Mật độ thả nuôi hợp lý giúp tôm phát triển tốt, thức ăn đủ và chất thải giảm thiểu, hạn chế các bệnh thường gặp ở tôm một cách hiệu quả.

Mật độ nuôi thâm canh thích hợp là 50 – 60 con/m². Mật độ nuôi siêu thâm canh thích hợp là 200 – 250 con/m².

=> Tóm lại: Nuôi đông quá dễ bệnh, nuôi thưa lại lãng phí – cân đối mới là chìa khóa. Nếu bà con có thắc mắc thì đừng ngần ngại hãy liên hệ với Khai Nhật qua hotline 0965.025.702 nhé!

Quản lý thức ăn ao tôm

Điều chỉnh và cân đối lượng thức ăn cho ao tôm vừa phải, tránh dư thừa gây ô nhiễm nước ao. Cung cấp thêm Vitamin C và khoáng chất cần thiết giúp tôm tăng sức đề kháng và cứng vỏ.

Xử lý nước nuôi tôm

Quá trình xử lý nước cần được thực hiện nghiêm ngặt bằng hóa chất Chlorine. Bà con nên chuẩn bị hệ thống ao lắng để xử lý nước trước khi cấp vào ao tôm và gây màu bằng cách ủ men vi sinh.

Chlorine nên được mua từ đơn vị cung cấp uy tín, rõ nguồn gốc. Vì chất lượng cao, giá thành cạnh tranh và ít tạp chất. Hiện nay, Chlorine 70% (Calcium Hypochlorite) do Khai Nhật nhập khẩu và phân phối cho bà con nuôi tôm trên toàn quốc, được 100% vuông tôm sử dụng và đánh giá cao về chất lượng với mức giá hợp lý.

Sản Phẩm Hỗ Trợ Phòng Trị Bệnh Tôm Chuyên Nghiệp

Sản phẩm	Quy cách	Tham khảo sản phẩm
Chlorine Cá Heo	45kg/thùng	Mua ngay
Chlorine Aquafit	45kg/thùng	Mua ngay
Chlorine Sinopec	45kg/thùng	Mua ngay
Chlorine Star Chlor (Nankai)	45kg/thùng	Mua ngay

Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh ở tôm

Thời tiết ảnh hưởng thế nào đến bệnh tôm?

– Thời tiết là yếu tố quan trọng dẫn đến sự ảnh hưởng của tôm:
+ Mùa nóng: Dễ bùng phát bệnh phân trắng, Vibrio
+ Mùa mưa: Nước pha loãng, pH thay đổi đột ngột
+ Giao mùa: Tôm dễ stress, sức đề kháng giảm
+ Giải pháp: Theo dõi thời tiết, điều chỉnh chế độ cho ăn và sục khí

Nguyên nhân và cách phòng trị bệnh đốm đen trên tôm hiệu quả?

– Bệnh đốm đen (còn gọi là bệnh hoại tử gan tụy do vi khuẩn – NHPB) là căn bệnh do vi khuẩn NHPB (Necrotizing Hepatopancreatitis Bacterium) gây ra, hoàn toàn khác với bệnh hoại tử gan tụy cấp tính EMS/AHPNS.
– Nguyên nhân: Chất lượng nước kém và quản lý ao nuôi kém
– Cách phòng trị: Cách ly và xử lý ngay để không bị lay lan rộng, tiếp sau đó rồi khử khuẩn ao nuôi

Bệnh tôm có lây từ ao này sang ao khác không?

– CÓ nhé, cách duy nhất bà con có thể làm ngay bây giờ là cách ly ao bệnh, khử khuẩn dụng cụ, không dùng chung nguồn nước

Tổng kết 

Bài viết trên đây của Khai Nhật đã tổng hợp Top 10 bệnh thường gặp trên tôm bao gồm cả bệnh đốm trắng và cách phòng ngừa cho bà con. Tuy nhiên, để tìm hiểu chi tiết từng loại bệnh, cách dùng chất xử lý nước phù hợp cho ao tôm của mình, bà con vui lòng liên hệ với Khai Nhật qua Hotline 0965.025.702 để được kỹ sư thủy sản của chúng tôi hỗ trợ bà con sớm nhất nhé! 

Lý do bà con nên mua hàng tại Khai Nhật: 

• Đầy đủ mã lưu hành 
• Nhập khẩu trực tiếp từ nhà sản xuất 
• Chất lượng vượt trội 
• Giá thành cạnh tranh 
• Chính sách hỗ trợ đặc biệt cho trại giống và đại lý