Giải mã hiện tượng tôm lột không cứng vỏ: Nguy cơ, cách xử lý

Tôm lột không cứng vỏ là hiện tượng tôm sau khi lột xác không hình thành được lớp vỏ mới cứng cáp, dẫn đến vỏ tôm mềm nhũn, dễ bị tổn thương, dị hình hoặc thậm chí chết sau lột xác.

Tôm lột không cứng vỏ là trăn trở thường trực của nhiều hộ nuôi, bởi nếu không được phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc, tình trạng này có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả vụ nuôi. Thậm chí dẫn đến nguy cơ trắng tay. Trong bài viết này, Khai Nhật sẽ cùng bà con tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân khiến tôm lột không cứng vỏ, cũng như giải pháp xử lý và cách phòng ngừa để bảo vệ đàn tôm.

Tổng quan về cấu tạo vỏ tôm

Để hiểu rõ nguyên nhân khiến tôm lột không cứng vỏ, trước hết bà con cần nắm được đặc điểm cấu tạo của vỏ tôm. Vỏ tôm được ví như một lớp “áo giáp” bảo vệ cơ thể, có ở hầu hết các loài tôm như tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh, tôm hùm,… Phần ngực, thân và đuôi tôm đều được bao phủ bởi lớp vỏ chắc chắn này. Thành phần chính tạo nên vỏ tôm là kitin – một chất đặc trưng cấu thành khung xương ngoài của các loài giáp xác, trong đó có tôm.

Lớp vỏ cứng cáp của tôm được hình thành nhờ lượng canxi dồi dào kết hợp với cấu trúc kitin, giúp bảo vệ cơ thể và hỗ trợ sự phát triển của hệ cơ. Đồng thời, vỏ tôm còn chứa nhiều sắc tố, là yếu tố khiến màu sắc của tôm thay đổi theo điều kiện môi trường sống.

Ngoài ra, vỏ tôm gồm ba lớp cơ bản như sau:

• Lớp biểu bì ngoài cùng: mỏng và bảo vệ bề mặt.
• Lớp biểu bì trung gian: dày hơn, nằm giữa.
• Lớp biểu bì trong cùng: liên kết với các mô cơ bên trong.

Tóm lại, vỏ tôm được cấu thành từ ba thành phần chính: kitin, canxi và các sắc tố. Tất cả đều giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành lớp vỏ khỏe mạnh cho tôm.

>>> Xem thêm: Bệnh EHP trên tôm là gì? Cách phòng và kiểm soát hiệu quả từ A-Z

Nguyên nhân tôm lột không cứng vỏ?

Để tôm tăng trưởng nhanh, phát triển khỏe mạnh và đạt được trọng lượng tối ưu, quá trình lột xác là một giai đoạn bắt buộc trong chu kỳ sống. Sau khi lột, tôm cần khoảng 1 – 2 ngày để lớp vỏ mới trở nên cứng chắc. Trong thời gian này, nếu lớp vỏ vẫn còn mềm, tôm sẽ dễ bị tổn thương, khả năng miễn dịch suy giảm. Từ đó tạo điều kiện cho mầm bệnh xâm nhập và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất của cả vụ nuôi.

Thời điểm tôm vừa lột xác cũng là lúc chúng dễ gặp tổn thương nhất. Có nhiều yếu tố khiến tôm lột không cứng vỏ được, cụ thể như sau:

1/ Ô nhiễm ở đáy ao

Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Đáy ao ô nhiễm và chất lượng nước suy giảm do tảo phát triển quá mức, lượng chất hữu cơ, thức ăn dư thừa và phân tôm tích tụ lâu ngày. Khi các chất này phân hủy, vi khuẩn sẽ sinh sôi. Đồng thời giải phóng độc tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tôm. Đặc biệt, sau khi lột vỏ, tôm thường ẩn mình dưới đáy ao là nơi tập trung nhiều vi khuẩn và chất độc, khiến tôm dễ bị nhiễm bệnh.

>>> Xem thêm: Khi nào cần thay nước ao tôm? Cách thay đúng kỹ thuật

2/ Thiếu hụt dinh dưỡng và khoáng chất

Tôm thiếu hụt vitamin, khoáng vi lượng, đặc biệt là canxi và phospho. Thông thường, sau khi lột xác, vỏ tôm sẽ cứng lại trong vòng 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, nếu thiếu các dưỡng chất quan trọng, vỏ sẽ mềm và yếu. Hơn nữa, giai đoạn sau lột là lúc tôm sử dụng hết lượng dinh dưỡng dự trữ, khiến cơ thể suy yếu, dễ bị mầm bệnh xâm nhập. Đây là thời điểm cần bổ sung dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức khỏe cho tôm.

3/ Thiếu oxy hòa tan trong nước

Oxy là yếu tố cần thiết để quá trình lột xác diễn ra trơn tru và tỉ lệ thành công cao hơn. Nếu ao nuôi thiếu oxy, tôm dễ bị “dính vỏ” khi lột, dẫn đến tử vong hàng loạt. Bà con cần vận hành quạt nước, sục khí đều đặn để đảm bảo lượng oxy hòa tan luôn ở mức tối ưu cho tôm.

4/ Độ mặn của nước ao

Độ mặn đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ quá trình lột xác. Ao có độ mặn cao thường chứa nhiều khoáng chất cần thiết. Ngược lại nếu độ mặn thấp, lượng khoáng cũng giảm theo. Bà con nên thường xuyên kiểm tra và duy trì độ mặn thích hợp: tôm sú cần khoảng 15 – 20 ppt, tôm thẻ là 32 – 33 ppt. Đặc biệt trong giai đoạn tôm chuẩn bị và đang lột xác.

>>> Xem thêm: Tỷ lệ pha thuốc tím chuẩn để khử khuẩn ao nuôi tôm là bao nhiêu?

5/ Độ pH trong ao nuôi

Để tôm lột xác hiệu quả, độ pH trong nước nên duy trì ở mức 7.0 – 8.5, với mức ổn định lý tưởng là 7.5 – 8.0. Nếu pH biến động thất thường, chất lượng vỏ sau khi lột sẽ bị ảnh hưởng. Bởi pH có tác động đến khả năng hấp thụ canxi, là thành phần chính cấu tạo nên vỏ tôm (dưới dạng CaCO₃). Khi pH thấp, CaCO₃ dễ hòa tan, khiến tôm không hấp thụ được, làm cho tôm lột vỏ không cứng. Bà con có thể điều chỉnh pH bằng vôi hoặc mật rỉ đường. Những vùng đất nhiễm phèn thường có pH thấp, dẫn đến tình trạng tôm lột vỏ không cứng.

>>> Xem thêm: Cẩm nang về các loại bệnh nấm trên tôm – Cách điều trị hiệu quả

6/ Mầm bệnh tấn công

Giai đoạn sau lột xác, tôm rất yếu và nhạy cảm với các tác nhân gây hại như vi khuẩn, nấm, tảo độc và khí độc trong ao. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn gây trở ngại cho quá trình hình thành vỏ mới, khiến vỏ không cứng lại như bình thường.

7/ Một số yếu tố khác

Ngoài các nguyên nhân chính trên, còn có một số yếu tố gián tiếp như: mật độ nuôi quá dày, môi trường ao nuôi biến động liên tục, nguồn nước bị ô nhiễm bởi hóa chất công nghiệp hoặc tồn dư thuốc. Những chất này có thể tạo ra phản ứng hóa học làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của tôm.

Tóm lại, bà con cần quan tâm và khắc phục sớm những vấn đề trên để hạn chế hiện tượng tôm lột không cứng vỏ. Việc theo dõi và kiểm tra ao nuôi thường xuyên là cực kỳ quan trọng. Đồng thời sử dụng các giải pháp xử lý nước để phòng ngừa bệnh hiệu quả.

>>> Xem thêm: Chất trị nấm nào thay thế Malachite Green? Giải pháp an toàn được cấp phép cho ngành thủy sản

Giải pháp xử lý và phòng ngừa hiện tượng tôm lột không cứng vỏ

Hiện tượng tôm lột không cứng vỏ đang ngày càng phổ biến trong các ao nuôi. Nếu không được xử lý kịp thời, tôm có thể bị sốc môi trường, nhiễm bệnh và thậm chí chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn cho cả vụ nuôi. Vì vậy, bà con cần có phương pháp xử lý hiệu quả và phòng ngừa từ sớm để hạn chế rủi ro.

Cách xử lý khi tôm lột vỏ không cứng

Khi phát hiện tôm có dấu hiệu mềm vỏ trong giai đoạn lột xác, bà con cần can thiệp ngay để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là 5 bước xử lý cơ bản cần thực hiện:

• Bước 1: Đo lại và điều chỉnh độ kiềm trong ao bằng cách tạt vôi và Dolomite.
• Bước 2: Bổ sung khoáng chất thiết yếu giúp hình thành lớp vỏ tôm qua hai hình thức: tạt trực tiếp xuống ao và trộn vào thức ăn.
• Bước 3: Thêm men tiêu hóa để cải thiện hệ vi sinh đường ruột, giúp tôm hấp thu dinh dưỡng hiệu quả hơn.
• Bước 4: Kiểm tra khí độc trong ao, ổn định chất lượng nước bằng men vi sinh Ecobiol giúp cho tôm lột xác.
• Bước 5: Bổ sung men vi sinh TechnoCare 200 để ngăn chặn hiện tượng tôm rớt đuôi, đứt ruột, gan tụy.

>>> Xem thêm: 2 Dòng men vi sinh cho tôm sung – vỏ chắc – thịt đầy

Biện pháp phòng ngừa tôm lột vỏ không cứng

Để quá trình lột vỏ của tôm diễn ra thuận lợi và lớp vỏ sau khi lột được cứng, dày, bà con cần đảm bảo các điều kiện nuôi tối ưu, hạn chế tác động từ các yếu tố bất lợi. Dưới đây là một số giải pháp nên áp dụng:

1. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý:

Giai đoạn tôm lột vỏ là lúc cơ thể cần nhiều dưỡng chất hơn bình thường. Bà con cần bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất, protein và năng lượng thông qua thức ăn có hàm lượng đạm tổng từ 32 – 45%. Lượng thức ăn cũng cần được điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn phát triển để tránh lãng phí hoặc thiếu hụt. Sau khi tôm lột xác, nên ưu tiên sử dụng các loại thức ăn chất lượng cao chứa vitamin và protein đậm đặc để tăng sức đề kháng.

2. Kiểm soát mật độ tảo:

Tảo (đặc biệt là tảo có lợi) có thể bị tàn trong thời điểm tôm lột xác do lượng khoáng trong nước giảm đột ngột. Khi tảo tàn, môi trường sẽ bị ô nhiễm, làm tăng nguy cơ phát sinh dịch bệnh. Vì vậy, bà con cần theo dõi chặt chẽ mật độ tảo trong ao, đặc biệt là trước, trong và sau khi tôm lột xác.

>>> Xem thêm: 4 Cách cắt tảo trong ao nuôi tôm an toàn và hiệu quả

3. Bổ sung khoáng chất đúng cách:

Khoáng chất là yếu tố then chốt quyết định đến độ cứng của vỏ tôm. Thời điểm lý tưởng để bổ sung khoáng là vào chiều tối. Bà con có thể sử dụng các loại khoáng đa lượng như MgSO₄, CaCl₂, MgCl₂, vôi, muối… để đánh trực tiếp xuống ao. Với khoáng vi lượng (Fe, Cu, Zn, Mn…), nên trộn với thức ăn hoặc hòa vào nước rồi tạt đều.

>>> Xem thêm: Khoáng Nhật Mineral Powder – Khoáng tạt giúp tôm nhanh cứng vỏ, chống ốp thân

4. Theo dõi các chỉ số môi trường:

Những yếu tố như oxy hòa tan, độ mặn, pH và độ kiềm có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lột vỏ của tôm. Cụ thể:

• Hàm lượng oxy hòa tan nên ổn định ở mức 4 – 6 mg/l.
• Độ mặn tốt nhất nên cao hơn 25%.
• Độ pH ổn định từ 7 – 8.5.
• Độ kiềm nên giữ ở mức 120 mg/l.

Bà con cần thường xuyên kiểm tra để phát hiện sớm các biến động và điều chỉnh kịp thời.

>>> Xem thêm: Sử dụng khí Clo trong nuôi trồng thủy sản lợi hay hại?

5. Ngăn ngừa vi khuẩn truyền bệnh cho tôm:

Khi ao nuôi xuất hiện các dấu hiệu của vi khuẩn, nấm hoặc rong nhớt, cần có biện pháp xử lý ngay để tránh lây lan. Một số giải pháp xử lý nước như Aqualisan, Oxy già Aqua…có thể hỗ trợ tăng sức đề kháng và giúp tôm lột xác an toàn hơn. Ngoài ra, bà con nên sử dụng men vi sinh định kỳ để giữ môi trường ao sạch sẽ, ổn định và hạn chế sự phát triển của mầm bệnh và tảo độc.

>>> Xem thêm: Chuyện thật tại ao nuôi – Giảm mạnh Vibrio nhờ dùng Aqualisan từ đầu vụ

Kết luận

Hiện tượng tôm lột không cứng vỏ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng sinh trưởng của tôm. Mà còn là nguyên nhân dẫn đến thiệt hại lớn trong vụ nuôi nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Qua bài viết này, bà con đã hiểu rõ về cấu tạo vỏ tôm, các nguyên nhân gây ra tình trạng vỏ mềm sau lột cũng như những biện pháp xử lý và phòng ngừa hiệu quả.

Để nâng cao hiệu quả nuôi trồng, bà con cần thường xuyên kiểm tra các chỉ số môi trường, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và chủ động sử dụng các sản phẩm hỗ trợ như men vi sinh, khoáng chất, chất khử khuẩn. Việc chăm sóc kỹ lưỡng trong giai đoạn tôm lột xác chính là chìa khóa giúp tôm khỏe mạnh, đạt tỷ lệ sống cao và đảm bảo năng suất cuối vụ.

Nếu có bất kỳ băn khoăn nào về việc xử lý tôm lột không cứng vỏ thì bà con liên hệ đến Hotline 0965.025.702 để được nhân viên tư vấn của Khai Nhật hỗ trợ sớm nhất cho mình nhé! Khai Nhật luôn sẵn sàng hỗ trợ Quý bà con trong mọi vấn đề nuôi tôm. 

Lý do bà con nên mua hàng tại Khai Nhật:

• Đầy đủ mã lưu hành
• Nhập khẩu trực tiếp từ nhà sản xuất
• Chất lượng vượt trội
• Giá thành cạnh tranh
• Chính sách hỗ trợ đặc biệt cho trại giống và đại lý

>>> Xem thêm sản phẩm: