10 tác hại của nước nhiễm phèn với sức khỏe con người, vật nuôi

Nước nhiễm phèn là một những hiện tượng khá phổ biến ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam. Đặc biệt, những nơi có tầng đất sét, đất phèn và nguồn nước ngầm sâu dễ bị hơn. Loại nước này có màu vàng nâu, vị chua nhẹ và có vị tanh kim loại đặc trưng. Nước nhiễm phèn thường gây hại đối với tôm cá và sức khỏe người. Ngoài ra còn gây ảnh hưởng đến các thiết bị nếu dùng trong thời gian dài. Vậy tác hại của nước nhiễm phèn là gì? Cùng Khai Nhật tìm hiểu ngay bên dưới đây nhé!

Tổng quan về nước nhiễm phèn

Nước bị nhiễm phèn là hiện tượng trong nước có chứa hàm lượng cao các ion kim loại như sắt (Fe²⁺, Fe³⁺), mangan (Mn²⁺), nhôm (Al³⁺) cùng với hàm lượng cao các hợp chất axit và khoáng chất hòa tan. Khi những chất này vượt quá ngưỡng an toàn, nước sẽ chuyển sang màu vàng nâu, có vị chua, mùi kim loại tanh đặc trưng.

Tình trạng này thường gặp ở các khu vực nước giếng khoan, nước ngầm hay nước sông,… tại các khu vực bị nhiễm phèn. Dù bề ngoài có vẻ vô hại nhưng nếu sử dụng lâu dài có thể ảnh hưởng đến vật nuôi, con người và cây trồng. Ngoài ra, nước phèn còn ăn mòn các thiết bị, đường ống và bồn chứa nước.

Xem thêm: Nước nhiễm phèn là gì? Cách xử lý hiệu quả nhất

Một số nguyên nhân khiến nước bị nhiễm phèn là gì? Các khu vực nào thường xuất hiện nước bị nhiễm phèn?

Những nguyên nhân khiến nước bị nhiễm phèn hiện nay?

Dưới đây là một số nguyên nhân khiến cho nước bị nhiễm phèn mà Khai Nhật tổng hợp lại được. Mời bà con cùng theo dõi ngay nhé

• Đặc điểm địa chất và nguồn nước ngầm: Tại những khu vực có lớp đất sét hay trầm tích giàu sắt, nhôm, lưu huỳnh. Khi gặp nước và oxy, chúng sẽ tạo thành hợp chất Fe(OH)₃ và Al(OH)₃, gây ra hiện tượng nước phèn. Khi đào giếng khoan sâu, nước ngầm sẽ chảy qua các lớp đất này sẽ cuốn thêm các ion kim loại nặng, làm tăng nồng độ phèn trong nước
• Mưa axit và ô nhiễm môi trường: Tại các thành phố lớn hay các nơi gần nhà máy công nghiệp. Lượng khí thải từ công nghiệp, giao thông và đốt rác sinh hoạt tạo ra lưu huỳnh (SO₂) và nitơ oxit (NO₂). Khi gặp mưa chúng sẽ biến thành axit sunfuric và axit nitric. Khi các chất này ngâm vào đất làm cho pH nước giảm mạnh. Đồng thời các axit này hòa tan các kim loại trong đất làm cho nguồn nước bị nhiễm phèn.
• Chất thải công nghiệp và khai thác khoáng sản: Tại các nhà máy công nghiệp nặng hay các mỏ quặng nước xả thải thường có chứa các kim loại nặng. Khi thải ra môi trường khiến nguồn nước xung quanh bị ô nhiễm và nhiễm phèn.
• Mực nước ngầm hạ thấp hay hạn hán kéo dài: Khi nước ngầm hạ thấp hay hạn hán. Lượng oxy xâm nhập sâu vào các tầng đất có chứa sắt và lưu huỳnh. Từ đó tạo ra các phản ứng oxi hóa mạnh. Hình thành axit sunfuric – nguyên nhân gây ra hiện tượng nước và đất phèn

Những khu vực thường xuất hiện trình trạng nước bị nhiễm phèn

Tại Việt Nam, hiện tượng nước nhiễm phèn thường xuất hiện rộng rãi khắp các vùng đồng bằng, ven biển hay các khu vực có đất sét hay than bùn. Có thể kể đến như:

• Khu vực đồng bằng sông Cửu Long: Các tỉnh như Tây Ninh, Tiền Giang, Vĩnh Long, An Giang, Cà Mau thường xuất hiện tầng đất phèn có hoạt tính cao.
• Khu vực miền Trung: Các tỉnh như Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai có nhiều vùng đất sét và trầm tích phèn do nước biển xâm nhập. Nguồn nước ngầm tại những khu vực này thường có độ pH thấp và hàm lượng sắt cao từ đó nguồn nước dễ bị nhiễm phèn.
• Khu vực Đông Nam Bộ: Khu vực Hồ Chí Minh, Tây Ninh, Đồng Nai một số nơi có lượng đất đỏ bazan giàu khoáng chất. Các chất này dễ tạo phèn và ngấm vào nguồn nước ngầm gây nhiễm phèn.

Một vài dấu hiệu nhận biết nước bị nhiễm phèn

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết nước bị nhiễm phèn mà Khai Nhật tổng hợp lại được. Mời bà con cùng theo dõi ngay bên dưới đây nhé!

• Nhìn bằng mắt thường: Nước có màu vàng nhạt hoặc nâu đỏ. Ngoài ra, nước có mùi tanh khó chịu, có mùi sắt và kim loại gỉ. Khi đun sôi thường thấy cặn hay kim loại gỉ dưới đáy hay thành bình
• Xà phòng ít nổi bọt hay không lên bọt: Nếu pha xà phòng vào nước, bà con thấy bọt ít hay không nổi bọt. Điều này có nghĩa là nước chứa nhiều ion kim loại và nước đã bị nhiễm phèn.
• Quan sát thiết bị, vật dụng, quần áo: Đường ống nước, vòi nước hay bồn chứa bị ố vàng, rỉ sét nhanh. Quần áo khi tiếp xúc với nước nhiễm phèn thường ngả vàng làm cứng sợi vải.
• Thử bằng dụng cụ chuyên dụng: Bà con có thể sử dụng bút đo pH để thử. Nếu bút cho ra chỉ số dưới 6.0 thì nước có tính axit nhẹ, có khả năng nhiễm phèn. Ngoài ra, bà con có thể gửi mẫu đến các trung tâm xét nghiệm môi trường để có thể dễ kiểm tra hàm lượng kim loại trong nước một cách chính xác.

Những tác hại của nước bị nhiễm phèn đối với sức khỏe con người

Nước nhiễm phèn thường chứa hàm lượng các ion sắt (Fe²⁺, Fe³⁺), mangan (Mn²⁺), nhôm (Al³⁺) và nhiều tạp chất khác. Việc sử dụng nước này trong thời gian dài không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho con người.

Nước nhiễm phèn gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Khi uống phải nước phèn, cơ thể hấp thụ các ion sắt và mangan vượt mức cho phép. Những kim loại này có thể:

• Gây kích ứng niêm mạc dạ dày, gây buồn nôn, đau bụng, rối loạn tiêu hóa
• Làm thay đổi pH trong dịch vị, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hấp thụ dưỡng chất
• Khi các ion kim loại này tích tụ lâu trong ruột, gây nên tình trạng rối loạn chuyển hóa kim loại

Nước nhiễm phèn gây khô tóc

Sắt và mangan trong nước phèn khi tiếp xúc với da và tóc sẽ phản ứng với lipid tự nhiên, làm mất đi lớp dầu bảo vệ.

• Da trở nên khô ráp, dễ bong tróc, ngứa ngáy hoặc gây viêm da.
• Tóc bị xơ rối, gãy rụng, đổi màu nâu vàng do oxi hóa.
• Những người có bệnh về da liễu thường sẽ dễ tái phát hơn khi dùng nước nhiễm phèn thường xuyên.

Nước nhiễm phèn ảnh hưởng đến răng, xương và máu do hấp thụ các kim loại nặng lâu dài

Khi hấp thụ nước có chứa các ion kim loại nặng lâu dài, cơ thể sẽ gặp các tình trạng như:

• Tích tụ kim loại nặng trong xương và máu, gây mất cân bằng khoáng chất.
• Răng ố vàng, yếu men, dễ sâu và ê buốt.
• Xương yếu, loãng xương sớm do canxi bị thay thế bởi ion kim loại.
• Máu đặc, tăng nguy cơ cao huyết áp và bệnh tim mạch.

Nước nhiễm phèn gây nên tình trạng nguy cơ bệnh mạn tính

Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng nước nhiễm phèn trong thời gian dài có thể dẫn đến:

• Bệnh về gan, thận, tim mạch do sắt tích tụ quá mức
• Rối loạn thần kinh, gây chấn thương hệ thần kinh trung ương do nhiễm các kim loại như nhôm, mangan,… (Nguồn: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6040147/)
• Nguy cơ gây gây ra ung thư dạ dày, thực quản do các phản ứng giữa phèn và các hợp chất hữu cơ trong cơ thể.

Tác hại của nước bị nhiễm phèn đối với vật nuôi

Không chỉ có con người, vật nuôi cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ việc sử dụng nước nhiễm phèn. Hàm lượng sắt, mangan sẽ gây ảnh hưởng đến vật nuôi, làm ảnh hưởng trực tiếp chúng

Làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng ở vật nuôi

Nước phèn chứa nhiều ion kim loại, làm giảm khả năng hấp thụ khoáng và vitamin có trong cơ thể vật nuôi. Ngoài ra, thức ăn cũng khó tiêu hóa hơn làm vật nuôi chậm lớn, giảm sức đề kháng. Ngoài ra, khi vật nuôi dùng nước bị nhiễm phèn trong thời gian dài có thể gây ra tình trạng thiếu máu và rối loạn tiêu hóa vật nuôi.

Làm tỷ lệ sống của vật nuôi giảm

Ngoài việc giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng của vật nuôi, khi sử dụng nước nhiễm phèn lâu ngày thì tỷ lệ sống của vật nuôi sẽ giảm.

• Gia cầm dễ bị mắc bệnh đường ruột, giảm tỉ lệ sống của con non
• Heo, bò, dê dễ bị khát nước, biếng ăn, mệt mỏi.
• Tỷ lệ chết tăng cao trong giai đoạn thời tiết nắng nóng hoặc mưa nhiều, khi nồng độ phèn tăng mạnh.

Gây tình trạng viêm ruột, chậm lớn, giảm năng suất nuôi

Các ion sắt và mangan có thể gây ra tình trạng kích thích niêm mạc ruột của động vật. Điều này dẫn đến tình trạng viêm ruột và tiêu chảy mãn tính ở vật nuôi.

• Heo, bò, gà,.. giảm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thức ăn. Điều này dẫn đến tăng chi phí trong quá trình chăn nuôi
• Sản lượng và chất lượng sữa từ bò sẽ bị giảm sút
• Chất lượng, tỷ lệ trứng của gà sẽ bị giảm

Tác hại của nước bị nhiễm phèn đối với tôm cá

Ngoài tác động đối với vật nuôi, phèn cũng là kẻ thù của thủy sản. Khi nồng độ phèn tăng nhanh và độ pH thấp, hệ sinh thái nước bị ảnh hưởng hoàn toàn.

Nước nhiễm phèn làm tăng quá trình hô hấp của tôm, làm tôm phát triển chậm

Phèn làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước. Khi thiếu oxy, tôm bắt buộc phải tăng nhịp hô hấp để có thể thích nghi được. Từ đó dẫn đến việc tôm tiêu tốn năng lượng nhiều hơn, dẫn đến chậm lớn và giảm khả năng lột xác.

Nước nhiễm phèn làm giảm tỉ lệ sống của tôm, cá

Ion sắt và nhôm có thể bám lên tôm và mang cá. Từ đó gây cản trở quá trình hô hấp, khiến chúng khó thở, ngạt dần hay thậm chí chết hàng loạt nếu không xử lý kịp thời. Ngoài ra, độ pH quá thấp còn gây cho hiệu ứng sốc nước môi trường. Làm cho tôm cá bỏ ăn, nổi đầu hàng loạt (Nguồn: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8744726/ )

Nước nhiễm phèn làm cho tôm bị khó khăn trong quá trình lột xác

Khi độ pH thấp dưới 6, lượng canxi trong nước giảm mạnh. Điều này khiến cho vỏ tôm không đủ cứng để tách ra. Tôm non dễ bị tình trạng kẹt vỏ hay chết sau khi lột gây trực tiếp đến sản lượng nuôi.

Có thể bà con quan tâm: Bí quyết khử phèn ao tôm đơn giản và tiết kiệm nhờ EDTA

Nước nhiễm phèn làm cho vỏ tôm bị mềm

Nước bị nhiễm phèn làm cho hàm lượng sắt và magie trong nước bị thiếu hụt trầm trọng. Vì thế, vỏ tôm trở nên bị mềm và dễ tổn thương hơn. Điều này làm cho quá trình lột vỏ của tôm trở nên khó khăn hơn. Nếu tôm không lột vỏ được, chúng có thể bị chết do bị mắc kẹt trong chính chiếc vỏ của chúng. Ngoài ra, việc mềm vỏ còn làm cho tôm dễ bị nhiễm nấm và các loại ký sinh trùng. Từ đó giá trị thương phẩm của tôm bị giảm sút trầm trọng, gây thiệt hại lớn cho bà con.

Tác hại của nước nhiễm phèn đến môi trường sống là gì?

Nước nhiễm phèn không chỉ ảnh hưởng đến con người và các động vật khác. Chúng còn gây ra hậu quả lâu dài cho đất và toàn bộ hệ sinh thái xung quanh. Tác hại của nước nhiễm phèn đến môi trường sống có thể kể đến như:

Nước nhiễm phèn làm biến đổi pH của đất, giảm khả năng sinh trưởng của cây trồng

Khi nước nhiễm phèn ngấm vào trong đất. Các ion sắt và nhôm sẽ làm cho pH của đất giảm. Từ đó, môi trường đất trở nên chua hơn. Điều này làm cho rễ cây khó hấp thụ các chất dinh dưỡng gây ra tình trạng vàng lá, lá úa, còi cọc. Tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, phèn chính là nguyên nhân chính gây ra tình trạng hàng nghìn héc – ta đất nông nghiệp bị thoái hóa mỗi năm.

Nước bị nhiễm phèn gây hư hại cho đường ống, thiết bị, bồn chứa

Phèn có tính ăn mòn kim loại mạnh. Khi sử dụng lâu ngày sẽ làm cho các đường ống bị rỉ sét, bồn nước nhanh hư và giảm tuổi thọ các thiết bị. Ngoài ra, việc phèn đóng trong các thiết bị sẽ gây ra tình trạng tắc nghẽn các hệ thống ống lọc và ống dẫn. Điều này làm cho việc cấp nước bị gián đoạn.

Tăng chi phí bảo trì, lọc nước và chăm sóc sức khỏe

Khi sử dụng nguồn nước bị nhiễm phèn, bà con thường phải thay vật liệu lọc thường xuyên, mua hóa chất xử lý phèn hay đầu tư các hệ thống lọc lớn. Nếu không, bà con sẽ phải mắc các bệnh da liễu hay tiêu hóa từ đó làm cho chi phí cho việc khám, chữa bệnh tăng mạnh.

Cách khắc phục và phòng ngừa nước bị nhiễm phèn nhanh chóng và đơn giản cho bà con

Sau khi bà con đã biết được các tác hại của nước nhiễm phèn. Khai Nhật mời bà con cùng tìm hiểu cách khắc phục tình trạng nước nhiễm phèn. Mời bà con cùng theo dõi ngay bên dưới nhé!

Sử dụng các phương pháp tự nhiên để khắc phục

Dưới đây là một số phương pháp tự nhiên để khắc phục tình trạng nước phèn mà Khai Nhật tổng hợp lại được:

• Phương pháp phơi dưới ánh mặt trời: Đây là phương pháp xử lý phèn hiệu quả tự nhiên và ít tốn kém. Bà con tiến hành đổ nước vào bể hở, lu. Đặt nơi có ánh nắng trực tiếp từ 6-8h mỗi ngày. Dưới tác dụng của tia UV và không khí, các ion sắt (Fe²⁺) trong nước sẽ bị oxy hóa thành Fe³⁺, kết tủa và lắng xuống đáy bể. Từ đó, nước trong hơn, giảm mùi tanh và hạn chế vi khuẩn.
• Lương pháp dùng bộ lọc phèn: Đây là phương pháp lọc tự nhiên hiệu quả đơn giản, chúng phù hợp với những khu vực sử dụng nước giếng khoan bị nhiễm phèn nhẹ. Bà con chỉ cần tiến hành cho nước phèn và trong 1 bồn chứa nước. Để lắng từ 12 – 24 tiếng. Sau đó tiến hành lọc qua hệ thống có nhiều lớp vật liệu tự nhiên gồm sỏi, cát thạch anh, than hoạt tính,… Nhằm loại bỏ cặn bẩn và mùi tanh giúp nước trong và sạch hơn.

Sử dụng các phương pháp hóa học để tiến hành khắc phục nước bị nhiễm phèn

Dưới đây là một số loại hóa chất có khả năng xử lý được phèn. Mời bà con cùng theo dõi bên dưới đây

• Sử dụng EDTA khử phèn: EDTA là chất tạo phức. Chúng có khả năng giúp giữ ion kim loại ở dạng tan, ngăn cặn phèn kết tủa. Hóa chất này được dùng chủ yếu trong xử lý phèn trong nuôi trồng thủy sản hay hệ thống tuần hoàn nước.
• Sử dụng PAC để khử phèn: PAC là hóa chất phèn nhôm với công dụng chính là keo tụ và trợ lắng. Chúng sẽ giúp keo tụ các hạt cặn có kích thước nhỏ thành các hạt có kích thước lớn hơn. Từ đó, các hạt cặn lắng xuống đáy một cách dễ dàng hơn. Đây là phương pháp xử lý nước nhiễm phèn được áp dụng từ lâu và phổ biến nhất hiện nay.
• Sử dụng vôi sống: Việc sử dụng vôi sống để khử phèn cũng là phương pháp truyền thống của cha ông ta. Vôi có khả năng trung hòa pH, làm kết tủa các ion của sắt xuống đáy ao. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá nhiều vôi thì nước có thể trở nên kiềm, gây nên tình trạng khô da và chết cá.

Lưu ý: Bà con nên dùng đúng liều lượng để có thể đạt hiệu quả tốt nhất nhé!

Có thể bà con quan tâm: 6 Loại EDTA nào khử phèn nước hiệu quả nhất hiện nay?

Câu hỏi thường gặp

Nước nhiễm phèn có thể dùng để tắm hay rửa rau không?

Bà con không nên sử dụng nước nhiễm phèn để tắm hoặc để rửa rau. Lý do là vì:

• Đối với cơ thể, khi tắm bằng nước nhiễm phèn lâu ngày sẽ gây ra tình trạng khô da, gây ngứa hay rụng tóc. Nhất là đối với người có làn da nhạy cảm hay trẻ nhỏ
• Khi dùng nước nhiễm phèn sơ chế thực phẩm hay nấu ăn. Phèn sẽ bám trên thực phẩm. Lớp phèn đó sẽ thông qua ăn uống đi vào trực tiếp dạ dày. Lâu ngày sẽ gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa cho bà con

Dấu hiệu da bị ảnh hưởng bởi nước phèn là gì?

Da bị ảnh hưởng bởi nước nhiễm phèn thường có những dấu hiệu như sau:

• Da bị khô ráp, bong tróc, mẩn đỏ hoặc ngứa rát khi tắm
• Một số trường hợp sẽ bị nổi mẩn đỏ hay viêm da dị ứng nếu tiếp xúc với nước nhiễm phèn lâu ngày.

Nước phèn có làm giảm năng suất vật nuôi không?

Nước nhiễm phèn có chứa các ion sắt và mangan. Các ion này khi ở mức cao sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu dinh dưỡng của vật nuôi. Có thể kể đến như:

• Gia súc dễ biếng ăn, chậm lớn, giảm năng xuất trứng hoặc sữa
• Cá và các loài thủy sản khác dễ bị ngạt oxy, chết hàng loạt do sốc pH nếu như pH nước giảm mạnh.

Làm sao biết nước phèn đã được xử lý triệt để?

Để biết nước đã tiến hành xử lý phèn bà con có thể dùng các phương pháp sau:

• Quan sát bằng cảm quan: Khi nước trong, nước không còn mùi tanh hay vàng đục là nước đã hết phèn
• Kiểm tra độ pH: Sử dụng bộ test pH hay bút thử để kiểm tra. Nếu pH trong nước đạt từ 6.5 đến 7.5 làm hoàn toàn có thể dùng cho sinh hoạt
• Sử dụng bộ test chuyên dụng: sử dụng các bộ test sắt, mangan,.. để đo tồn dư các chất này trong nước. Nếu đạt mức an toàn thì hoàn toàn có thể sử dụng.

Mua hóa chất xử lý phèn ở đâu uy tín?

Khai Nhật là một trong những đơn vị cung cấp các loại hóa chất xử lý phèn uy tín như EDTA, PAC,.. Với hơn 20 năm trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp xử lý nước và thức ăn cho thủy sản. Khai Nhật có thể tự tin khẳng định các sản phẩm mà chúng tôi cung cấp đều có các chứng từ rõ ràng như COA, MSDS,…

Ngoài ra, đội ngũ tư vấn của Khai Nhật cũng có chuyên môn, kỹ thuật cao, tư vấn tận tình cho bà con. Vì thế bà con hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng sản phẩm. Nếu bà con đang có nhu cầu mua hóa chất khử phèn, bà con có thể liên hệ ngay qua Hotline: 0965.025.702 để được hỗ trợ kịp thời ngay nhé

Lý do bà con nên mua hàng tại Khai Nhật:

• Đầy đủ mã lưu hành
• Nhập khẩu trực tiếp từ nhà sản xuất
• Chất lượng vượt trội
• Giá thành cạnh tranh
• Chính sách hỗ trợ đặc biệt cho trại giống và đại lý