Hiện tượng Xút Ăn Da là gì? Cách xử lý khi bị Xút Ăn Da

Khi nhắc đến Xút Ăn Da (NaOH), nhiều người vẫn nghĩ ngay đến một loại hóa chất “nguy hiểm”. Tuy nhiên, trên thực tế, loại hóa chất này được ứng dụng rất phổ biến trong đời sống. Từ làm xà phòng, tẩy rửa, xử lý nước cho đến vệ sinh chuồng trại và ứng dụng trong nuôi trồng thủy sản. Vậy, hiện tượng Xút Ăn Da là gì? Mời bà con cùng Khai Nhật theo dõi ngay bên dưới đây nhé!

Xút Ăn Da là gì? Tại sao lại gọi là Xút Ăn Da

Xút Ăn Da là tên gọi thông dụng của Natri Hydroxit (NaOH) – một hợp chất kiềm mạnh. Chúng là hợp chất tồn tại chủ yếu ở dạng rắn, màu trắng, dễ hút ẩm và tan nhanh trong nước. Trong môi trường công nghiệp, Xút thường tồn tại ở 2 dạng chính là Xút dạng rắn (dạng hạt, vảy, chỉ) và Xút lỏng.

Sở dĩ NaOH được gọi là “Xút Ăn Da” bởi vì khi tiếp xúc với da người, nó sẽ phản ứng mạnh với chất béo và protein trong mô. Phản ứng này tạo ra xà phòng và glycerol, đồng thời sinh nhiệt. Quá trình này khiến các mô da bị phá hủy, phồng rộp, bỏng hóa học, gây cảm giác rát buốt rất mạnh. Dù NaOH là một loại hóa chất khá quen thuộc trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, NaOH vẫn được xếp vào nhóm hóa chất cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn lao động trong quá trình sử dụng.

Xem thêm: Hóa chất NaOH là gì? Tính chất, công thức, ứng dụng trong đời sống

Một số tính chất lý hóa nổi bật của Xút Ăn Da

Xút Ăn Da là một trong những loại hóa chất cơ bản trong các ngành công nghiệp sản xuất. Để có thể nắm được tại sao hóa chất này được ứng dụng rộng rãi trong các ngành sản xuất. Trước hết, Khai Nhật xin mời bà con tìm hiểu các tính chất lý hóa của Xút Ăn Da.

Các tính chất vật lý của Xút Ăn Da

• Công thức hóa học: NaOH
• Khối lượng mol: 40 g/mol
• Trạng thái: rắn, màu trắng, dạng vảy hoặc hạt, dễ hút ẩm.
• Nhiệt độ nóng chảy: 318°C
• Nhiệt độ sôi: 1.390°C
• Tính tan: tan rất mạnh trong nước, quá trình hòa tan tỏa nhiệt lớn.
• Tính ăn mòn: ăn mòn thủy tinh, kim loại, vải, da và nhiều vật liệu hữu cơ.

Trong quá trình hòa tan Xút vào nước, luôn luôn phải cho Xút vào nước, tuyệt đối không làm ngược lại. Lý do là vì phản ứng sinh nhiệt nhanh có thể khiến dung dịch bắn ra ngoài gây bỏng, nguy hiểm.

Các tính chất hóa học của Xút Ăn Da

NaOH là một bazơ mạnh, phân li hoàn toàn trong nước tạo ion OH⁻, có khả năng phản ứng với nhiều chất khác nhau.

• Phản ứng với axit: Khi phản ứng với các axit, Xút Ăn Da (NaOH) sẽ trung hòa dung dịch axit để tạo thành muối và nước. Đây là phản ứng cơ bản nhất của một bazơ mạnh.
• Phản ứng với muối: Khi gặp muối của các kim loại yếu hơn natri. NaOH có thể phản ứng trao đổi ion, tạo ra một bazơ mới và một muối mới.
• Phản ứng với kim loại: NaOH có khả năng phản ứng với các kim loại lưỡng tính như nhôm (Al), kẽm (Zn),…  Để tạo thành muối natri aluminat hoặc natri kẽmát, đồng thời giải phóng khí hydro (H₂).

Một số ứng dụng của Xút Ăn Da trong đời sống và công nghiệp hiện nay

Xút Ăn Da được ứng trong nuôi trồng thủy sản

Trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, Xút Ăn Da được dùng để xử lý nước trong ao nuôi nhằm:

• Điều chỉnh độ pH: Sau những trận mưa lớn hay nguồn nước có phèn, độ pH trong ao thường giảm xuống mức thấp hơn mức khuyến nghị. Từ đó làm cho cá tôm trong ao bị stress. Xút Ăn Da khi được pha đúng tỉ lệ có thể giúp trung hòa lượng axit trong nước. Từ đó giúp cho pH trong ao luôn duy trì ổn định từ 7.5 đến 8.5.
• Diệt khuẩn, tảo, mầm bệnh trong ao: Khi Xút được pha loãng ở nồng độ 10 – 15g/ m3, dung dịch NaOH có khả năng phá hủy các màng tế bào của vi khuẩn và nấm mốc. Từ đó giúp làm cho môi trường nước ao nuôi trước mùa vụ mới được sạch hơn bao giờ hết. Việc xử lý này cũng giúp hạn chế sự phát triển của mầm bệnh kết tủa dưới đáy ao.
• Giảm mùi tanh và độ đục trong nước: Khi đưa NaOH vào trong môi trường nước. Chúng sẽ phản ứng với các chất hữu cơ lơ lửng trong ao, làm các chất hữu cơ này kết tủa và lắng xuống dưới ao. Từ đó làm cho nguồn nước trong và sạch hơn.

Lưu ý: Trong nuôi trồng thủy sản, bà con tuyệt đối không đổ trực tiếp Xút xuống ao. Vì NaOH khi tan sẽ làm tăng độ pH đột ngột, gây sốc môi trường và làm ảnh hưởng đến các sinh vật dưới nước. Vì thế, trước khi cho NaOH vào ao, bà con nên tiến hành pha loãng trong nước sạch, tạt đều dung dịch Xút đã pha quanh ao để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Bài viết liên quan: Ứng dụng đa năng của Xút NaOH trong đời sống & công nghiệp 2025

Xút Ăn Da được dùng làm mềm nước

Trong lĩnh vực xử lý nước sinh hoạt và công nghiệp, Xút Ăn Da được ứng dụng như một loại hóa chất làm mềm nước hiệu quả, chi phí thấp. Chúng thường được dùng ở những nơi có nguồn nước cứng, chứa nhiều ion canxi (Ca²⁺) và magie (Mg²⁺).  Khi phản ứng, các ion Canxi, Magie sẽ tạo thành các hidroxit không tan, như Ca(OH)₂ và Mg(OH)₂. Các Hidroxit  không tan này sẽ kết tủa và lắng xuống đáy bể. Từ đó, nồng độ các ion làm nước cứng sẽ giảm đáng kể.

Bằng cách này, Xút Ăn Da góp phần bảo vệ các đường ống, nồi hơi, thiết bị trao đổi nhiệt khác khỏi hiện tượng cáu cặn. Từ đó làm tăng hiệu suất hoạt động. Trong các nhà máy chế biến thực phẩm, dệt nhuộm, hóa chất hay sản xuất giấy. Việc làm mềm nước bằng NaOH là bước tiền xử lý bắt buộc, đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra ổn định và chất lượng cao.

Xút Ăn Da dùng trong ngành chăn nuôi

Trong ngành chăn nuôi, Xút Ăn Da có vai trò như một chất tẩy rửa và khử trùng mạnh. Từ đó khả năng vệ sinh chuồng trại và phòng ngừa dịch hiệu quả hơn. NaOH có khả năng phá hủy các màng tế bào của vi sinh vật, làm biến tính protein và tiêu diệt các loại vi khuẩn, nấm mốc, ký sinh trùng tồn tại trên bề mặt chuồng trại, máng ăn,… Vì thế, việc sử dụng Xút loãng định kỳ giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm, giảm mùi hôi phát sinh từ phân, nước thải, rác hữu cơ.

Ngoài công dụng làm sạch, Xút Ăn Da còn giúp trung hòa môi trường axit phát sinh do chất thải phân hủy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát mùi và duy trì không gian chăn nuôi thông thoáng, khô ráo.

Xút Ăn Da được ứng dụng trong ngành dược phẩm

Trong ngành dược phẩm, Xút Ăn Da được dùng để điều chế và sản xuất các loại thuốc và dược phẩm khác nhau. Từ các loại thuốc giảm đau như Aspirin cho đến các loại thuốc chống đông máu hay thuốc giảm Cholesterol

Một số tác hại của của Xút Ăn Da

Gây tác động, phá hủy các mô mềm của da

Khi tiếp xúc với da, NaOH phản ứng mạnh với lipit và protein trong mô. Từ đó, các lớp tế bào bị phân hủy và mất đi lớp cấu trúc vốn có của nó. Quá trình Xút Ăn Da này còn có tên gọi khác là phản ứng xà phòng hóa. Trong đó, các chất béo có trên da bị chuyển hóa thành muối natri của axit béo.

Kết quả là, vùng da tiếp xúc trực tiếp với Xút bị bỏng hóa học, rát, trắng đục, phồng rộp và hoại tử các mô mềm. Đối với trường hợp nặng, Xút có thể ăn sâu vào lớp hạ bì gây tổn thương kéo dài thậm chí để lại sẹo vĩnh viễn nếu không có biện pháp xử lý kịp thời.

Xem thêm: [Giải đáp] NaOH có độc hay không? Lý giải chi tiết

Tỏa nhiệt mạnh, gây bỏng khi tiếp xúc

Xút Ăn Da là chất hút nước mạnh và sinh ra nhiệt trong quá trình tan trong nước. Khi hòa tan, phản ứng sinh nhiệt có thể làm cho dung dịch tăng lên 70-80 độ C. Nếu không may bị Xút rơi vào các vùng da bị ẩm hay đang chảy mồ hôi. Quá trình này sẽ xảy ra ngay bề mặt trên da. Kết quả là bề mặt da bị Xút tiếp xúc có thể bị bỏng nhiệt và bỏng hóa học.

Gây kích ứng mũi, họng, phổi khi hít phải

Nếu vô tình hít phải Xút Ăn Da ở mức độ quá nhiều. Bà con có thể bị kích ứng mạnh ở vùng mũi, cổ họng và khí quản. Bà con có thể cảm giác rát cổ, khó thở, ho khan, đau ngực hay chóng mặt, buồn nôn,… Nếu tiếp Xút trong thời gian dài mà không có bất kỳ bảo hộ nào. Xút Ăn Da có thể gây ra tình trạng loạt niêm mạc, phù phổi hay viêm phế quản mãn tính. Vì thế, bà con cần làm việc trong không gian thông thoáng, có hệ thống trao đổi khí. Đặc biệt có trang bị khẩu trang lọc hơi hóa chất nếu tiếp xúc trong thời gian dài.

Hướng dẫn bảo quản và sử dụng Xút Ăn Da an toàn

Cần mang trang bị bảo hộ trong suốt quá trình pha chế và sử dụng

Trong quá trình thao tác với Xút Ăn Da, bà con cần trang bị đầy đủ các loại bảo hộ cá nhân bao gồm:

• Sử dụng găng tay cao su dày hay các loại găng NBR chịu kiềm cao
• Mang kính chắn giọt bắn vào mắt hay mặt nạ bảo hộ
• Mang ủng cao su, quần áo dài tay kín người
• Khẩu trang lọc hơi hóa chất nếu làm việc trong môi trường kín

Việc đeo bảo hộ giúp bà con giảm thiểu việc tiếp xúc trực tiếp với Xút, từ đó giảm thiểu rủi ro bỏng da hay kích ứng hô hấp trong quá trình thao tác sử dụng.

Cách pha loãng Xút đúng cách an toàn để sử dụng

Việc pha loãng Xút là một bước cực kỳ quan trọng trong quá trình sử dụng. Điều này giúp cho nồng độ Xút loãng hơn và an toàn hơn trong quá trình sử dụng. Như Khai Nhật đã chia sẻ rất nhiều lần, bà con chỉ được cho Xút vào nước và tuyệt đối không được làm ngược lại. Khi hòa tan, nên cho Xút vào từng chút một và khuấy đều để tản nhiệt đều và hạn chế Xút bắn ra ngoài.

Tuyệt đối không dùng các vật dụng bằng kim loại để đựng hay khuấy Xút. Lý do là vì Xút phản ứng mạnh với kim loại. Nên dùng thùng nhựa chịu nhiệt hay thùng inox chuyên dụng để tiến hành làm. Nếu cần pha Xút ở nồng độ cao, cần thực hiện ngoài trời hay các khu vực có hệ thống thông gió đả đảm bảo an toàn.

Bài viết liên quan: Hướng dẫn chi tiết cách pha Xút Vảy đúng tỉ lệ cho từng ứng dụng

Hướng dẫn bảo quản Xút đúng cách để có thể sử dụng lâu nhất

Xút có tính háo nước và rất dễ phản ứng với khí CO2 bên ngoài không khí. Vì thế, bà con cần bảo quản Xút trong bao hay thùng đậy kín nắp. Để nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và những khu vực ẩm ướt.

Kho chứa Xút phải thông thoáng, sạch sẽ và có biển báo an toàn hóa chất. Khi vận chuyển, không để Xút gần những nơi có tính axit hay dễ cháy nổ vì có thể gây phản ứng nguy hiểm.

Hướng dẫn xử lý nếu không may Xút Ăn Da bị rò rỉ hay tràn đổ ra ngoài

Nếu không may trong quá trình sử dụng Xút bị tràn đổ ra ngoài. Bà con nên tiến hành xử lý để giảm thiểu việc Xút lan rộng ra ngoài môi trường. Như Khai Nhật đã đề cập phía trên, trước khi tiến hành xử lý Xút, bà con cần tiến hành đeo đầy đủ bảo hộ trước khi tiến hành xử lý. Nếu trong không gian kín thì cần phải thông gió để tránh ngộ độc NaOH. Để có thể xử lý Xút tràn ra ngoài, bà con có thể áp dụng các cách như sau:

• Xút ở dạng dung dịch: Dùng các chất có tính hút ẩm để hấp thụ Xút (đất, cát). Sau đó, bà con gom phần chất đã hút Xút bỏ vào thùng chứa rác thải hóa chất. Tiến hành vệ sinh lại khu vực có hóa chất bằng nước. Sau đó, cần trung hòa lượng nước đã vệ sinh khu vực bị đổ Xút là được.
• Xút ở dạng rắn: Dùng xẻng nhựa để thu gom Xút. Sau đó cho chúng vào thùng đựng hóa chất chuyên dụng. Tiến hành rửa lại sàn bằng nước sạch.

Lưu ý:

• Thu gom Xút bằng dụng cụ nhựa chịu nhiệt. Không dùng các vật liệu dễ cháy để thu gom.
• Không đổ Xút vào thùng rác thông thường.
• Không đổ trực tiếp Xút ra ngoài môi trường nếu chưa được trung hòa.

Giá Xút Ăn Da hiện nay là bao nhiêu?

Hiện nay, giá Xút Ăn Da trên thị trường hiện nay có giá rất đa dạng. Lý do là vì giá của chúng phụ thuộc vào những yếu tố như nguồn gốc xuất xứ, số lượng, địa điểm,… Hiện nay, Xút Ăn Da tại Khai Nhật đang có mức giá bán lẻ một bao từ 636.000 – 743.000 đồng/ bao 25kg. Mức giá này chỉ là mức giá của 1 bao. Nếu bà con đang muốn mua số lượng lớn. Bà con hãy mau chóng liên hệ với Khai Nhật để chúng tôi có thể cung cấp cho bà con mức giá tốt nhất nhé!

Bài viết liên quan: [Cập nhật] Bảng giá NaOH mới nhất 2025

Câu hỏi thường gặp về chủ đề Xút Ăn Da

Xút Ăn Da có gây bỏng da không? Phải làm gì nếu bị dính Xút?

Xút Ăn Da như Khai Nhật đã đề cập phía trên, chúng có thể gây bỏng nếu tiếp xúc trực tiếp. Nếu bị dính Xút, bà con nên tiến hành rửa dưới vòi nước sạch từ 10 – 15 phút. Tuyệt đối không dùng giấm hay các loại axit khác để trung hòa. Lý do là vì phản ứng có thể sinh ra nhiệt làm cho vết thương nghiêm trọng hơn. Sau khi sơ cứu, bà con nên đến cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc và xử lý vết thương đúng cách.

Xút Ăn Da có thể dùng để làm xà phòng tại nhà được không?

Xút Ăn Da là loại Xút được dùng để làm xà phòng và các chất tẩy rửa khác. Vì thế, Xút Ăn Da hoàn toàn có thể dùng để làm xà phòng. Tuy nhiên, bà con phải điều chế với nồng độ và công thức thật chính xác. Lý do là vì khi Xút không phản ứng hết hoàn toàn có thể làm da bị kích ứng trong quá trình sử dụng.

Sự khác nhau giữa Caustic Soda (Xút Ăn Da) và Soda (Na₂CO₃) là gì?

Nhìn chung, cả 2 đều là các hợp chất kiềm. Tuy nhiên, NaOH mạnh hơn nhiều.

• NaOH có khả năng phản ứng nhanh và ăn mòn mạnh hơn. Vì thế, chúng được dùng trong các quá trình tẩy rửa công nghiệp, xử lý nước hoặc trung hòa axit mạnh,…
• Trong khi đó, Na₂CO₃ có tính kiềm yếu hơn. Vì thế, chúng thường được sử dụng để làm sạch nhẹ, khử chua, hoặc điều chỉnh pH nhẹ trong thực phẩm và sinh hoạt.

Làm thế nào để nhận biết Xút Ăn Da đạt chuẩn công nghiệp?

Xút Ăn Da đạt chuẩn công nghiệp thường có các yếu tố sau:

• Độ tinh khiết từ 98 -99%, ghi rõ trên bao bì hoặc chứng nhận COA
• Màu trắng sáng, không vón cục, không lẫn các tạp chất khác
• Bao bì còn nguyên vẹn, có bao bì của nhà sản xuất và có phiếu an toàn MSDS

Bà con nên mua Xút Ăn Da ở đâu uy tín tại TPHCM?

Trong bối cảnh thị trường hóa chất ngày càng mở rộng. Việc tìm được nhà cung cấp Xút Ăn Da (NaOH) uy tín, có chứng nhận rõ ràng và nguồn gốc minh bạch là điều vô cùng quan trọng.

Khai Nhật hiện là một trong những đơn vị phân phối các giải pháp xử lý nước và thức ăn cho thủy sản hàng đầu tại Việt Nam. Chúng tôi cũng chuyên cung cấp Xút Ăn Da dạng vảy và nhiều hóa chất kiềm khác đạt tiêu chuẩn quốc tế. Tất cả các sản phẩm Xút của Khai Nhật đều được nhập khẩu trực tiếp từ các nhà máy có uy tín. Sản phẩm có độ tinh khiết cao và đi kèm chứng nhận chất lượng (COA) và phiếu an toàn hóa chất (MSDS) đầy đủ. Liên hệ ngay qua Hotline: 0965.025.702 để được hỗ trợ kịp thời ngay nhé!

Lý do bà con nên mua hàng tại Khai Nhật:

• Đầy đủ mã lưu hành
• Nhập khẩu trực tiếp từ nhà sản xuất
• Chất lượng vượt trội
• Giá thành cạnh tranh
• Chính sách hỗ trợ đặc biệt cho trại giống và đại lý

Xem thêm: NaOH mua ở đâu uy tín? Các tiêu chí để chọn lựa đơn vị uy tín

>>> Sản phẩm liên quan